Nieuwsbrief 17 februari 2015
Binnen de DRN zullen de plannen voor 2015 omstreeks medio maart worden vastgesteld. Via een enquete zullen de DRN leden worden geraadpleegd omdat de DRN van en voor ondernemers is en zij zich in het beleid moeten herkennen en daar dus mede vorm aan kunnen geven.Ook zullen vanuit de eerder ontwikkelde DRN 2.0 gedachte de contacten met de Y generatie worden verstevigd, zoals onder andere met de Romanian Student Association in the Netherlands(ROSAN-https://rosan-students.nl)en de Global Society of Young Professionals(GRASP-www.mygrasp.org). Daarnaast vindt er een onderzoek plaats naar de belangstelling van Roemeense bedrijven voor Nederland, zodat er een matchmaking of interests kan ontstaan. Uiteraard zullen er ook netwerkbijeenkomsten en expertmeetings op het programma staan en zal ook de uitgestelde handelsmissie nearshoring aan de orde komen. Uiteraard zullen bij een en ander ook de ambassades worden betrokken, alsmede de partners in Nederland en Roemenië. Vanzelfsprekend is onze organisatie voldoende flexibel om op onvoorziene ontwikkelingen te anticiperen, omdat daardoor vaak nieuwe kansen voor ondernemers ontstaan.
Uiteraard geniet de DRN in Roemenië een grote bekendheid en het was voor de redactie van de Engelstalig digitale nieuwsbrief The Romanian Journal om ons eens aan de tand te voelen over de actuele economische situatie gerelateerd aan politieke ontwikkelingen in Roemenië. Nadrukkelijk willen we daarbij aangeven dat de geïnterviewde van zijn hart geen moordkuil heeft gemaakt en dus op persoonlijke titel heeft gereageerd. U kunt het interview lezen op de website www.dutchromaniannetwork.nl op de pagina Publicaties.
Sector Toerisme
Roemenië blijkt voor veel Nederlanders nog een onbekende bestemming te zijn zoals blijkt uit de gegevens van het Roemeense Instituut voor Statistiek, waar ons land op de twaalfde plaats staat. Uit nader onderzoek(onder andere door het Continue Vakantie Onderzoek(CVO) van NBTC-NIPO Research) blijkt dat Nederlandse vakantiegangers vrij traditioneel zijn en dus veelal grotendeels dezelfde cluster vakantielanden bezoeken. Er is echter sinds de economische crisis een trend waarneembaar dat de voorkeur steeds meer uitgaat naar landen die relatief goedkoop zijn en toch hetzelfde bieden als de geijkte vakantiebestemmingen. Omdat Roemenië dus een relatief nieuwe en laaggeprijsde bestemming is, prikkelt dat de nieuwsgierigheid van de (ondernemende) vakantiegangers.Om op de veranderde vraag in te spelen, organiseert de Roemeense ambassade op 27 maart a.s. van 15.00 tot 17.00 uur een workshop over toerisme waar Roemeense aanbieders van toeristische bestemmingen aanwezig zijn. Omdat de ruimte op de ambassade beperkt is, is een tijdig bericht van deelname absoluuut noodzakelijk en u kunt uw wens kenbaar maken bij Mihaela Rutjens, email:roemb.protocol@xs4all.nl
In 2014 hebben 1.9 miljoen toeristen Roemenië bezocht en dat is 12% meer dan in 2013. De meeste toeristen kwamen uit Europa(77%), gevolgd door Azië(12%) en tevens een substantieel deel uit Noord-Amerika(7%). De toptien van de toeristen kwamen uit Duitsland,Italië,Frankrijk, Verenigde Staten,Groot Brittannië, Hongarije, Spanje, Polen en Oostenrijk. De grootste stijgingen werden waargenomen bij bezoekers uit Israel(44%), China(43%) en opmerkelijk op de derde plaats Oekraïne(31%), terwijl het aantal Russen om begrijpelijke redenen daalde met 5%. De stijging bij de VS en Canada was ruim 20% en vervolgens de Britten en de Spanjaarden met ieder 19%.
De meest gekozen bestemmingen waren uiteraard de Karpaten met bijna een kwart van de bezoekers en vervolgens de Zwarte Zeekust en de Donaudelta.
De belangrijkste luchthaven van Roemenië neemt in Europa de vierde plaats in qua toename van de groei van het luchtverkeer na Basel, Lanzarote en Napels. Ook de andere luchthaven van Boekarest AurelVlaicu(Baneassa) maakt een dergelijke groei door.Beide Roemeense luchthavens kennen al jaren een een jaarlijkse groei van 8,8% dat dus ver boven het Europees gemiddelde van 4,9% ligt. Circa 83% van de vluchten zijn van en naar Eropese bestemmingen; het aantal bestemmingen is 70. Het aantal luchtvaartmaatschappijen is 31 en onlangs zijn daar Ryanair en Air Baltic aan toegevoegd.
Op 10 februari jl. heeft de luchthaven een nieuwe lounge geopend die primair gericht is op ondernemers, maar kunnen door het betalen van vergoeding van € 37 (voor 4 uur) ook door de overige passagiers worden benut en een maaltijd en drankjes genomen kunnen worden.De luchthaven kent nu in totaal vijf lounges, drie voor het bedrijfsleven,één VIP lounch en één voor de Roemeense overheid.
Energie sector
De afhankelijkheid van energiebronnen is de mate waarop een economie steunt op invoer van energie om in zijn behoefte te voorzien. In dit kader zijn de lidstaten Estland(11,9%), Denemarken(12,3%) Roemenië 18,6%, Polen(25,8%), Nederland(26%) en Tsjechië (27,9%) volgens Eurostat het minst afhankelijk van energie import uit andere landen. Daarentegen werd de hoogste afhankelijkheid waargenomen in Malta(104%), Luxemburg (96,9%), Cyprus(96,4%) en Ierland (89,1%). De energiebronnen in de EU zijn kernenergie(29%), duurzame energie(24%), vaste brandstoffen(20%), gas(17%), olie(9%) hergebruik afval(1%).De Europese Unie als geheel is voor 53% afhankelijk van invoer van energie.
Bij monde van de liberale minister(PRL) Andrei Gerea wordt thans bij de Europese Commissie een verticale corridor bepleit die de pijpleidingen verbindt tussen Roemenië, Bulgarije, Hongarije, Griekenland,Slowakije en de Baltische staten met als doel om de continuiteit van de gasvoorziening van de landen in Centraal- en Oost Europa te bevorderen. Deze pijplijn draagt de naam van Aegean Baltic Corridor Project. Het initiatief is genomen door Bulgarije die in zeer sterke mate afhankelijk is van energie import nu de Russchische Southstream pijpleiding is geannuleerd.
Infrastructuur
De agrarische handelsonderming Nidera uit Rotterdam(graan, zaden en oliën) is eigendom van het Chinese bedrijf Cofco. Zij hebben onlangs de terminal gekocht van de Roemeense bedrijven United Shipping Agency SRL en United Shipping and Chartering SRL; over de stakeholders van deze twee Roemeense bedrijven is weinig bekend. Nidera is reeds aanwezig in Roemenië waar het landinwaarts meerdere silo’s bezit. De overname past in de strategie om voor de distributie van agrarische grondstoffen in Centraal- en Oost Europa een leidende rol te gaan spelen. Nidera kan hiermee uitgroeien tot een eredivisiespeler in de voedselhandel, tussen bedrijven als ADM, Cargill en Louis Dreyffus. De haven van Constanta is een traditionele partner voor Midden- en Oost-Europese landen met een hoge landbouwproductie. Het speelt een belangrijke rol in de export van deze producten uit het binnenland van Roemenië en de overige landen inZuid-Oost Europa.De terminal heeft een totale opslagcapaciteit van 250.000 ton en is in staat om twee Panamax schepen tegelijk te laden, met installaties voor het laden vrachtwagens, treinen en boten.
Sector Agricultuur
Roemenië heeft een groot aantal agrarische bedrijven(55,7%), waarvan veel bedrijven een te kleine oppervlakte kennen waardoor een rendabele bedrijfsvoering niet mogelijk is. De beschikbare landbouwgrond is het grootst in Frankrijk met 27,8 miljoen hectare (16 procent), Spanje – 23.750.000 hectare (13,6 procent), Verenigd Koninkrijk – 16, 88 miljoen hectare (9,7 procent), Duitsland – 16,7 miljoen hectare (9,6 procent) en Polen – 14,4 miljoen hectare (8,3 procent) en tenslotte Roemenië met 7,6%.
Andere cijfers laten zien dat Roemenië de grootste teler van maïs en zonnebloemen in de EU is en bij het tarwe areaal op de vijfde plaats komt, na Frankrijk, Duitsland, Polen en Spanje.
Ten aanzien van de dieren (schapen en geiten) komt Roemenië op de vierde plaats in de EU, na het Verenigd Koninkrijk, Spanje en Griekenland. Voor varkens staat Roemenië op de negende plaats, achter onder andere Duitsland, Spanje, Frankrijk, Denemarken en Nederland.
Recycling sector
Volgens de recente Eurobarometer behoort Roemenië tot de groep van vier landen waar het minst aan afvalscheiding wordt gedaan. Daarentegen blijkt uit onderzoek dat ruim 60% van de Roemenen een voorstander is van recycling en afvalscheiding, maar willen dat er meer recyclingfaciliteiten komen en ook een behoefte aan meer informatie hebben over hoe en waar afval gescheiden wordt. Een kleiner deel denkt dat er financiële prikkels nodig zijn om de situatie drastisch te kunnen verbeteren. De EU wil het mede ondersteunen door de campagne Generation Awake. Wellicht dat de Nederlandse knowhow en ervaring een stimulans kan zijn!
Financiële ontwikkelingen
De vice president Bogdan Olteanu oppert het voorstel om te komen tot een faillissementwet voor particulieren. Hij geeft ook aan dat een dergelijke wetgeving rekening moet houden met de bijzondere omstandigheden van het individu en daartoe sociale waarborgen moet kennen. Het is duidelijk geen one-size-fits-all oplossing, aldus Olteanu. Hij benadrukt dat men heel duidelijk moet begrijpen wat een persoonlijk faillissement betekent en waar het passend is. In principe is het passend voor degenen die korte termijn leningen hebben lopen. Voor degenen die langlopende leningen hebben afgesloten, is de faillissementswet niet de oplossing. Er moeten andere oplossingen worden gevonden, omdat het faillissement dwingt de schuld onmiddellijk te voldoen. Dat is niet de meest comfortabele oplossing. Dus in gevallenvan een langlopende lening, die bijvoorbeeld dienen aankoop van een voor huis is het niet de meest comfortabele oplossing.
Bovendien verklaarde Olteanu zich een voorstander van een oplossing die een aantal gevallen buiten de rechtbank om kan regelen, omdat de rechtbank processen duur en rechtbanken overbelast zijn. Dus de visie van de Nationale Bank(BNR) is dat een dergelijke regeling in de eerste plaats moet leiden tot een out-of-court schuldsanering met onderhandelingen, afspraken en maatwerk regelingen.
De Europese Commissie heeft Roemenië er op geattendeerd dat de trage absorptie 20% onder het Europese gemiddelde ligt. Voorts maakt Roemenië het minst gebruik van de EU fondsen, terwijl juist een land als Roemenië dat harder nodig heeft dan de overige lidstaten.Het is de enige lidstaat die een absorptiepercentage onder de 60% heeft. De vertegenwoordigster van de EU in Boekarest wijt het aan de bureaucratie en het veranderen van de regels tijdens het spel. Zij liet daarbij open of ze doelde op de Roemeense overheid dan wel de veel bekritiseerde EU regelgeving. Hoogstwaarschijnlijk zal het laatste worden bedoeld, want de regelgeving rondom de EU fondsen wordt door vele lidstaten bekritiseerd en met name EU commissaris Frans Timmermans heeft tot taak om daarin verbetering te brengen.
Economische vooruitzichten
De Europese Commissie heeft de economische groei bijgesteld naar 2,7% voor 2015 en 2.9% voor 2016. Daarmee scoort men ruim hoger dan het gemiddelde in EU van 1.7%. Nederland blijft onder het EU gemiddelde met 1.4% en voor 2016 met 1.6%.Als motief voor deze positieve verwachtingen noemt men de beter dan verwachte toename van de particuliere consumptie en de export, terwijl de totale vertrouwensindicatoren terug zijn naar pre-crisis niveaus.
Door beleggingsanalisten wordt Roemenië als een economische tijger gezien die wakker is geworden. In termen van economische macrocijfers, inflatie en de arbeidsmarkt is aan alle door Europa gestelde voorwaarden voldaan. Het land beleeft een economische renaissance op een moment dat veel andere landen nog met een recessie of de naweeën daarvan worstelen.
Politieke ontwikkelingen
Vlak voor de recente onderhandelingen in Minsk waarschuwde Vladimir Yevseyev, directeur van het Centrum voor Politieke en Militaire Studies in Moskou, Roemenië voor het toelaten van een commandocentrum van de NAVO op Roemeens grondgebied.Ook duidend op de basis in Develescu(nabij Craiova) waar kruisraketten zijn c.q. worden geplaatst.Rusland ervaart deze acitiviteiten die ook in Polen en de Baltische staten plaatsvinden als het aansturen op een confrontatie en het verstoren van het machtsevenwicht. Ook de vloot”oefeningen” in de Zwarte Zee waarbij Amerikaanse schepen zijn betrokken worden als een provocatie ervaren. De annexatie van de Krim zal men waarschijnlijk ook in deze context moeten bezien.
Mede op initiatief van het parlementslid Ovidiu Raetchi(PNL) heeft zich een groep van 40 parlementsleden gevormd die afkomstig zijn uit alle politieke partijen. Deze groep streeft unificatie van de republieken Roemenië en Moldavië na. Daartoe ontvouwden zij op dinsdag 10 februari jl. in het Roemeense parlement een concreet plan van aanpak. De groep noemt zich Prietenii Unirii(Vrienden van de eenwording). Gelet op het “frozen conflict” van de NAVO tussen Moldavië en Transnistrië waar het 14e Russisch leger is gestationneerd is het een bijzonder slechte timing gelet op de onrust in regio(Oost Oekraïne) en zal door Rusland als een nieuwe provocatie worden uitgelegd.
Na zijn aantreden sprak de president zijn voorkeur uit voor een liberale c.q.christendemocratische regering(PNL) terwijl er nu een regering is met een socialistische signatuur. Geen goede start voor een vruchtbare samenwerking tussen een “neutrale”president en premier. Voorts deed hij uitspraken om de onderhandelingen over de exploitatie van de goudmijn Rosia Montana te hervatten, waarbij hij weliswaar erkende dat het een zaak van de regering was, maar dergelijke uitspraken van een staatshoofd hebben daarop uiteraard invloed. In de kwestie rondom een onderzoek van de openbare aanklager Tiberiu Nitu naar de handel en wandel van senator Varujan Vosganian begaf hij zich op een hellend vlak omdat hij het Trias Politica (scheiding der machten)lijkt te veronachtzamen.
Bijzondere berichten
Alexandru Iosup(34), docent bij de TU Delft, is op zaterdag 17 januari uitgeroepen tot de Nederlandse Docent van het Jaar. Hij kreeg de award uitgereikt door Minister van Onderwijs Jet Bussemaker. Deze titel wordt toegekend door het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) aan een docent die wordt geroemd om zijn of haar betrokkenheid, passie en innovatieve lesmethoden. Dat geldt volgens de jury voor Iosup en zijn slogan ‘all students count’.
Alexandru Iosup, docent bij de faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica gebruikt in zijn onderwijs gamification om studenten te laten leren op een manier die past bij hun persoonlijkheid. Studenten kunnen hun eigen route volgen om te leren, en op die manier punten te halen. Ze kunnen kiezen tussen verkennende, sociale of competitieve elementen. De een houdt van vrije opdrachten (zoals een spel ontwerpen en programmeren), de ander doet liever iets in een groepje, nog een ander zoekt de uitdaging om door te stoten tot moeilijkere leerstof, als een hoger ‘level’ in een spel.
Het toepassen van het spelelement in het onderwijs is een trend aan het worden. En in het geval van Iosup blijkt het te werken. Bij het vak Computer Organisation, is het slagingspercentage gestegen van 60-65% tot boven de 80%. Iosup heeft sowieso een voorkeur voor spellen. In zijn vrije tijd ontwikkelt hij computerspellen en in 2011 kreeg hij een prestigieuze Veni-subsidie voor zijn onderzoek naar online games met grote aantallen deelnemers. Dr. Alexandru Iosup studeerde Informatica aan de Politehnica Universiteit van Boekarest, Roemenie (2004) en promoveerde aan de TU Delft (2009). Sindsdien is hij onderzoeker en Universitair Docent bij de groep Parallel and Distributed Systems.
Onder de naam van Romania Noului Val of Romania New Wave wordt binnenkort een project gelanceerd onder de vlag van het tijdschrift “Foreign Policy”. Het is een initiatief van 77 jonge en succesvolle ondernemers en managers die hun visie en actieplan in boekvorm presenteren over de toekomstige Y generatie(jonger dan 40 jaar). De vier kernpunten van hun boodschap zijn:1.Creatieve Industrie – Revolutie van de kracht van de verbeelding 2.Opkomende leiders en leiderschap in de 21ste eeuw 3.De nieuwe economie gerelateerd aan de kennis van de nieuwe generatie 4. Het toekomstbeeld van de Y generatie. Het werk zal zijn het eerste platform in Roemenië om de nieuwste mondiale thema’s te benaderen, zoals de democratisering van kennis, innovatie op het gebied van energie, e-governance en creativiteit, nieuwe richtingen in de cultuur, alternatieve onderwijs en het transformeren van het onderwijs door middel van design, open architectuur, nieuwe cinematografie, exoeconomics, participatieve stedenbouw, vrouwelijk leiderschap, minderheden en netwerken, corporate governance ontwrichtende technologieën, open data en e-overheid, opnieuw uitgevonden landbouw, de revolutie van industriële robots, digitale valuta, het verkennen en koloniseren van de ruimte, kwetsbare gemeenschappen, divergent denken etcetera.
Het boek bevat een belangrijke bron voor de gehele hedendaagse maatschappij, gouvernementele belanghebbenden, voor NGO’s of private actoren met een directe zorg zijn bij het opzetten van de agenda overeenkomst van Roemenië in het derde millennium met de wereld van de innovatieve ideeën die de basis vormen voor de toekomst wereldeconomie.
‘Roemenië new wave’ is een frisse en betrokken aanpak, op de belangrijke thema’s van de wereldwijde gedachte, van jonge mensen die in het buitenland hebben gestudeerd en zijn teruggekeerd met expertise en een verlangen naar verandering. Een goed voorbeeld voor wat Roemenië kan leveren in een Europese en mondiale context.
Het volume is 591 bladzijden en is gebaseerd op het concept van crowdsourcing, zowel met betrekking tot de uitwerking, als in het marketingbeleid. De online-coördinaten van het boek zijn: www.noulval.ro, #noulval.
De houder van het auteursrecht is het Resource Center for Civil Society.
Het al in 2014 ingezette beleid om corruptie aan de kaak te stellen en ook daadwerkelijk te vervolgen en in “verzekerde bewaring” te stellen is zeer succesvol. Vooral voormalige politici worden aangepakt, maar ook regionale en lokale bestuurders. Wekelijks verschijnen er berichten in de media, waarin bekende namen voorkomen. Zo is onlangs de voormalige minister van toerisme Elena Udrea in prevente arrest genomen. Ook werd de voormalige minister van transport Miron Mitrea tot 2 jaar cel veroordeeld. Ook tegen de voormalige PNL ministers Cristian David en Varujan Vosganian zijn onderzoeken ingesteld, waaruit blijkt dat corruptie bij alle partijen voorkomt en terecht aan de kaak wordt gesteld. Steeds meer zaken komen aan het licht, zoals ook rekeningen bij Zwitserse banken waarvan vaststaat dat belastingontduiking het doel is. In de media heeft deze operatie de naam Swissleaks gekregen. Daar lopen thans onderzoeken tegen de voormalige minister van financiën Mihai Tanasescu en voormalige partijleider van de PSD(thans uit de partij verwijderd)Mircea Geoana. Weliswaar gebeurt het allemaal op naam van echtgenotes of andere familieleden, maar dat soort verbindingen worden snel doorzien.Ook Vladimir Cohn de voormalige geldschieter van Dynamo Boekarest behoort tot de verdachten. Allen bankierden zij bij het Zwitserse filiaal van de Britse bank HSBC. Ook andere Europese overheden hebben nemen deze bank op de korrel en een internationaal aanhoudingsbevel tegen de bestuurders van deze bank wordt overwogen. Het toont tevens aan dat deze vorm van corruptie ook in andere (Europese) landen voorkomt. Zie ook artikel over dit bankfiliaal in de NRC van 9 februari jl.