Nieuwsbrief 23 augustus 2018
DRN NIEUWS
DRN Task Force Agri&Food vraagbaak en vliegwiel
Deze groep deskundigen bestaat uit specialisten ieder op hun vakgebied, maar bovenal zijn het mensen die over hun eigen schaduw heen springen en hun kennis en ervaring willen delen met hun collega’s uit de agrarische en daarmee verwante sector. Op dit moment wordt hard gewerkt aan de samenstelling van een White Paper dat uiteindelijk dient om bepaalde zaken in overleg met het Roemeense Ministerie van Landbouw te versnellen en tegelijkertijd knelpunten op te lossen. Met andere woorden de daad bij het woord te voegen. Omdat de agrarische sector zowel in Roemenië als in Nederland tot een topsector is bestempeld is een matchmaking van belangen voor de hand liggend, ook voor individuele bedrijven. Individueel opereren op internationale markten hebben een aantal bedrijven en/of instellingen tot hun schade doen inzien dat het leidt tot hoge kosten, tijdverlies en concurrentiekracht.
De agri-en foodsector kent vele deelsectoren en omdat de ketenontwikkeling en samenwerking in Roemenië nog in de kinderschoenen staat, is een gezamenlijk optreden van Nederlandse zijde wenselijk om te voorkomen dat we geen onderdeel van het probleem worden. Bovendien ontstaat door samenwerking synergie en last but not least is het geheel meer dan de som van de delen.
Maak kennis met de mensen achter de schermen en raadpleeg de link https://www.dutchromaniannetwork.nl/drn-task-force-agri-food-romania/
Scheepsbouwsector
Damen Galati levert vier patrouillevaartuigen aan Tunesië
Damen heeft een contract binnengehaald van het Tunesische ministerie van Defensie voor de bouw van vier Multi Service Offshore Patrol Vessel (MSOPV) 1400 patrouillevaartuigen in 2016.
De Tamenia Damen MSOPV 1400-schepen zijn gebouwd volgens de normen van Bureau Veritas en hebben een lengte van 72 m, een straal van 12,7 m en een diepgang van 3,75 m. De schepen hebben een standaardverplaatsing van 1.284 ton of maximaal 1.877 ton volledig geladen. Gevoed door twee Caterpillar motoren, met een totaal vermogen van 7060 kW, is de nominale topsnelheid 20 kt, maar deze limiet is overschreden bij proefvaarten met snelheden van bijna 22 kiloton
De Roemeense Galati-werf, eigendom van de Nederlandse groep Damen Shipyards, heeft het derde offshore patrouillevaartuig voor het Ministerie van Defensie van Tunesië voltooid, aldus de groep. Op 25 juni jl. werd de tweede MSOPV 1400 (Syphax)afgeleverd in de haven van La Goulette en op 11 augustus jl. vertrok het derde schip(Hannon) op weg naar de Tunesische haven Bizerte. Het eerste schip Jugurtha werd begin maart geleverd en het laatste van de vier schepen staat gepland voor oktober. Het succes van Damen Shipyards heeft alles te maken met de durf om flinke aantallen schepen op voorraad te bouwen, zodat ze de klant altijd snel kunnen bedienen.
Sector Circulaire Economie
Circulaire economie in Roemenië creëert kansen voor het Nederlandse bedrijfsleven
De beweging naar een circulaire economie in Roemenië creëert kansen voor Nederlandse bedrijven, kennisinstellingen en maatschappelijke partijen. Het beleid van de Europese Commissie brengt verplichtingen mee om meer te gaan recyclen, minder te storten en uitgebreide producentenverantwoordelijkheid in te richten.
Het stimuleert circulair ontwerp en dwingt lidstaten tot specifieke maatregelen op het gebied van voedsel, biomassa, bouw, elektronica en kunststof. Nederland heeft hierin een voortrekkersrol en kan andere lidstaten ondersteunen bij het opzetten en implementeren van maatregelen. Partnerschap met Roemenië kan Nederlandse invloed in het land versterken en vooral met het EU voorzitterschap van Roemenië (2019) in het vooruitzicht.
Om de transitie naar een circulaire economie te versnellen, komt veel geld beschikbaar uit Europese fondsen en financieringsprogramma’s, bijvoorbeeld Horizon2020 , LIFE en Structuurfondsen. Zo ontstaan kansen voor innovatie.Ook ontstaat een markt voor circulaire producten en diensten in de groeimarkt Centraal en Oost-Europa. Bijvoorbeeld op het gebied van:afval en recycling, eco-design, circulaire principes in ruimtelijke inrichting, het sluiten van de watercyclus, terugwinnen van grondstoffen uit slib en circulaire steden.
Waarom juist Roemenië?
Het recyclingsysteem van Roemenië heeft te maken met problemen. Het land heeft het op één na laagste tempo van recycling in de Europese Unie, op slechts 3 procent van de 5,8 miljoen ton afval die elk jaar wordt geproduceerd, volgens het laatste rapport van het Europees Milieuagentschap (EEA). Roemenië heeft een afvalinzamelingspercentage dat het derde laagste in de EU is, na Bulgarije en Estland.
Het slechte nieuws is dat de Roemeense overheid nauwelijks cijfers of een plan van aanpak c.q. implementatie heeft. Echter het goede nieuws is dat de private sector tal van initiatieven heeft ontwikkeld en de huidige regering een post voor activiteiten behorend tot de circulaire economie heeft ingeruimd. Dus voor Nederlandse bedrijven is het zaak dat zij op deze ontwikkelingen participeren.
Een aantal suggesties zouden kunnen zijn om een nationale website met regionale informatie over de locatie en beschikbaarheid van tweedehands bouwmaterialen. Een eenvoudiger voorbeeld zou een verlaagde BTW op reparaties kunnen zijn die al door een aantal succesvol is toegepast. Andere activiteiten die de private sector of lagere overheden(gemeenteniveau) hebben toegepast zijn onder andere dat er in Boekarest 50 geautomatiseerde afvalverzamelstations worden geplaatst waarbij men zich als doel heeft gesteld dat in 2020 vijftig procent van het afval moet worden gerecycled. Ook werken de meeste detailhandelaren al mee bijvoorbeeld met biologisch afbreekbare verpakkingen. Kortom, de private sector is volop actief en met deze initiatieven ondersteund met externe hulp van buitenaf(bijvoorbeeld vanuit ons land) zal ook de overheid in beweging komen. Voorstellen kunnen de hele levenscyclus van producten bestrijken: van productie- en consumptiefase tot afvalbeheer en de markt voor secundaire grondstoffen. Deze overgang wordt financieel ondersteund door de Europese structuur- en investeringsfondsen (ESIF) met o.a. 5,5 miljard euro voor afvalbeheer. Daarnaast is er 650 miljoen euro beschikbaar in het kader van Horizon 2020 (het EU-programma voor onderzoek en innovatie) en door investeringen in de circulaire economie op nationaal niveau.
Voor algemene informatie zie https://www.circulairondernemen.nl en voor specifieke informatie over deze sector gericht op Roemenië neemt u contact op met de handelsraad van de Roemeense ambassade Cristian Mateescu, email: trade.romania@xs4all.nl
Medische sector
Private samenwerking Nederlandse en Roemeense artsen
Vier medisch specialisten willen in informeel verband een bijdrage leveren aan de Roemeense gezondheidszorg. Het zijn de thans in Craiova woonachtige emeritus hoogleraar van de Universiteiten Groningen en Maastricht(specialisaties onder andere Medische Sociologie en Revalidatiegeneeskunde) Wim van de Heuvel en zijn partner Marinela Olaroiu (specialisme Geriatrie). Zij hebben onder andere onlangs een vakblad voor Roemeense huisartsen opgericht onder de naam van “Revista Romana de Medicina Familiei” dat zeker in een leemte voorziet.
In het nieuwe digitale tijdschrift is een primeur opgenomen van de arts Cristina Tomescu (Specialisaties cardiologie en orthomoleculaire geneeskunde) uit Rotterdam, waar zij met haar partner Constantin Dragoiescu(Specialisme: nucleaire geneeskunde) samenwoont.
Orthomoleculaire geneeskunde is nog relatief onbekend bij het grote publiek en komt er kortweg op neer dat de orthomoleculaire geneeskunde ervan uit gaat dat tekorten aan bepaalde vitaminen, mineralen en sporenelementen allerlei biochemische processen in lichaam en geest kunnen verstoren. Hierdoor raakt de mens psychisch en emotioneel uit zijn evenwicht en kunnen ziekten ontstaan. Wat de vader van een ziekte ook is, de moeder is altijd een slechte voeding.
Voor nadere informatie: https://revmedfam.ro/medicina-complementara-medicina-ortomoleculara/
Catina is de Roemeense Ginseng
Deze bessenstruik waarvan de Nederlandse variant duindoorn wordt genoemd, is er mee verwant. Echter de Roemeense variant Catina wordt door zijn bijzondere werkzame stoffen ook wel de “koningin van de immuniteit” genoemd.
Volgens de onderzoeken van specialisten heeft de Roemeense duindoorn een uitzonderlijke chemische inhoud, misschien wel de rijkste van de hele wereld. Geen enkele natuurlijke variëteit of verbeterde variëteiten bevatten zoveel actieve bestanddelen, vitaminen, mineralen, micro-elementen, flavonoïden en aminozuren in de wereld vooral voorkomend in de sub-Karpatische regio.
De Catinabes bevat tweemaal zoveel vitamine C als de roos en 10 keer meer dan citrus, bevat ook driemaal meer vitamine E dan tarwekiemen, driemaal zoveel vitamine A als wortels en vier keer meer enzymen die het lichaam beschermen tegen vrije radicalen, vergeleken met ginseng . In de rijpe vrucht overschrijdt het vitamine C-gehalte 400-800 mg per 100 g vers sap. Andere vitamines in de vrucht zijn A, B1, B2, B6, B9, E, K, P, F. We vinden ook cellulose, bètacaroteen (in een netto percentage hoger dan dat van wortelpulp), micro-elementen zoals fosfor, , kalium, ijzer en natrium, complexe oliën, essentiële aminozuren, essentiële vetzuren.Duindoornolie wordt gebruikt bij de behandeling van maag- en darmzweren, diarree, urticaria en allergische aandoeningen, neuro-endocriene maligniteiten, reuma, circulatie- en leverstoornissen, alcoholisme, bloedarmoede, asthenie en zelfs stress.Duindoornolie helpt de darmtransit reguleren, waardoor mensen met constipatie worden geholpen. Het heeft een beschermend effect op het tandvlees. Extracten van bladeren en takken hebben diuretische werking. Koud geperste olie vertraagt de veroudering van de huid. Naast vitamine C, maken vitamine E en A duindoorn en olie eruit, de beste natuurlijke oplossing voor huidregeneratie. Het is geschikt voor alle huidtypes, met een sterk anti-rimpeleffect.Door de actieve ingrediënten in de inhoud geneest koudgeperste duindoorn de huid (waaronder zonnebrand), wonden, psoriasis, dermatitis, eczeem, acne, herpes.Op het Roemeense platteland worden deze bessen wel gekweekt en vaak ook beschikbaar voor derden. In steden komt men het “product” soms tegen in wat wij in Nederland reformzaken noemen. Er is zeker een kans voor belangstellenden om het product voor de Nederlandse markt te ontwikkelen.
Sector Stedenbouw
Verticale tuinen in Timisoara
De lange hete zomer heeft met name in de steden in ons land de vraag om meer groen in de stad opgeroepen. Weliswaar zijn er sporadisch wel initiatieven op onderhavig gebied, maar die zetten (nog) nauwelijks zoden aan de dijk.
In Roemenië dat een landklimaat kent is de roep nog luider en daarom is een Oostenrijks bouwbedrijf(Porr Construct) het gaan toepassen bij een groot project genaamd Vox Verticall Village in de stad Timisoara.
Vox Verticall Village is een premièreconcept op de residentiële markt in Roemenië en zal de eerste verticale stad zijn die lokaal is ontwikkeld. Het project zal 120 woningen samenbrengen in een gebouw met 10 verdiepingen en zal de ontwikkeling van een verticaal bos met zich meebrengen, met meer dan 1.000 struiken en planten die worden gekweekt op zowel binnen het project als op de terrassen van de woningen.
Zo zal meer dan een derde van de bebouwde oppervlakte van het Vox Vertical Village worden vertegenwoordigd door groene ruimtes en terrassen. Het is in feite een verticaal bos met struiken en planten die worden gekweekt voor binnenruimtes en op de terrassen van de woningen. Wellicht zijn zij geïnspireerd door “de hangende tuinen van Babylon”. In Nederland is het bedrijf van Hein Mekelenkamp(DRN lid) in deze sector gespecialiseerd en is ook internationaal bekend en voor informatie verwijzen wij naar www.mekelenkamp.nl
Agrarische Sector
Roemeense landbouwproductie is in 2017 met 12,5% gestegen
De waarde van de landbouwproductie in Roemenië steeg in 2017 met 12,5% ten opzichte van het voorgaande jaar en bereikte RON 78,5 miljard (EUR 17,2 miljard), volgens gegevens van het National Statistics Institute (INS).
De productie van gewassen was de belangrijkste aanjager van deze stijging, want deze steeg met 19,5% in vergelijkbare prijzen tot RON 53,2 miljard (EUR 11,65 miljard). De dierlijke productie bereikte RON 24,3 miljard (EUR 5,32 miljard), 0,4% minder dan een jaar eerder, in vergelijkbare prijzen. Agrarische diensten hadden een waarde van RON 945 miljoen (EUR 207 miljoen), een daling van 1% ten opzichte van een jaar geleden.
De waarde van de graanproductie vertegenwoordigde meer dan een derde (34,8%) van de totale plantaardige productie en 23,6% van de totale landbouwproductie. Rundvee en zuivelproducten hadden een aandeel van bijna 50% van de dierlijke productie en 15,5% van de totale landbouwoutput, blijkt uit de INS-gegevens.
Roemenië heeft meer dan 4.200 boeren ouder dan 90
Volgens het Roemeense Ministerie van Landbouw hebben 866.000 Roemeense boeren subsidieverzoeken ingediend bij het Agentschap voor betalingen en investeringen in de landbouw (APIA) voor een totale oppervlakte van 9,65 miljoen hectare.Hoewel het aantal aanvragen iets lager ligt dan vorig jaar, is het totale oppervlak toegenomen.
Meer dan de helft van de boeren die aanvragen hebben ingediend, namelijk 453.000, zijn ouder dan 60, zei minister Petre Daea van de landbouw.
“We hebben zelfs boeren tussen 91 en 100 jaar oud, ongeveer 4.224,” voegde de minister Petre Daea eraan toe.
Ondertussen heeft het aantal boeren onder de 60 geen positieve dynamiek laten zien, aldus de minister. Slechts ongeveer 1.000 boeren zijn jonger dan 20 en 35.000 zijn tussen 21 en 30 jaar oud.
De boeren die aanvragen hebben ingediend, krijgen ongeveer EUR 400 miljoen aan subsidies van de Europese Unie, naast de EUR 1,85 miljard die Roemenië dit jaar al van de EU heeft ontvangen voor de landbouwsector.
Retailbedrijven foodsector focussen zich op Roemeense platteland
De retailmarkt uit de foodsector bereikten in 2017 een omzet tussen de 17 en 20 miljard, terwijl de particuliere consumptie in hetzelfde jaar met meer dan 10% steeg. De groei van de foodsector werd mede gestimuleerd door de uitbreiding van 350 winkels. De meeste daarvan werden op het Roemeense platteland geopend volgens een rapport van Euler Hermes.
Supermarktketen Profi, eigendom van het Private Equity fonds Mid Europa Partners, openden met 200 units de meeste vestigingen. Qua aantal vestigingen staat Profi op de eerste plaats gevolgd door Mega Image (Ahold Delhaize Group) en de Franse groep Carrefour met het Billa supermarkt netwerk.
De trend bij retailbedrijven food is om dichter bij de consument te komen via buurtwinkels, aldus Euler Hermes. Mega Image ontwikkelde zich verder buiten Boekarest, Carrefour breidde zijn Carrefour Market-concept uit, Auchan ging benzinestations binnen met de My Auchan-winkels en het Duitse Metro breidde zijn La Doi Pasinetwerk uit.
Dit jaar zullen retailers blijven uitbreiden in landelijke gebieden en meer buurtwinkels openen gericht op steden met minder dan 15.000 inwoners.
Aanpak voedselverspilling in Roemenië
Volgens de Consumer Protection Association(CPA) verspilt de helft van de Roemeense consumenten bijna 25 procent van de voedselproducten die ze maandelijks kopen.Verse producten zoals vlees, fruit en groenten, eieren, zuivelproducten, enz. lijken het meest verspild.
“Ongeveer 60 procent van de Roemeense consumenten besteedt ongeveer 30 procent van hun maandelijkse inkomen aan voedsel. Vanuit financieel oogpunt gezien, aangezien huishoudens van de stedelijke consumenten de grootste bronnen van verspilling zijn, is de verspilling van Roemenië op het niveau van de consument 2 tot 3 keer groter dan die van andere Europese landen. In deze landen is het percentage van de maandelijks uitgaven aan voedsel is een stuk kleiner, bijvoorbeeld 14 procent in Frankrijk en 10 procent in Zwitserland, “aldus de CPA.
In de EU wordt jaarlijks ongeveer 88 miljoen ton voedsel verspild, dat ongeveer 20 procent van de totale productie is. Volgens een studie uit 2013 zijn de grootste landen van voedselverspilling gemeten in kilogram per hoofd van de bevolking: Nederland (541 kg), België (345 kg), Cyprus (327 kg), Estland (265 kg) en de Tsjechische Republiek (81 kg) ).
Vanaf februari 2019 treedt de wet tegen voedselverspilling in werking en zullen de marktdeelnemers meer verantwoordelijk worden om voedselverspilling te beperken door middel van maatregelen zoals het verkopen van producten die hun vervaldata naderen tegen lagere prijzen. Eind 2016 is de eerste Roemeense voedselbank(Boekarest) van start gegaan en met behulp van de European Federation of Food Banks(FEBA) en wordt thans actief de voedselverspilling aangepakt.
EU ondersteunt Roemenië niet bij uitbraak varkenspest
De Ierse EU commisaris van Landbouw Phil Hogan ondersteunt Roemenië niet bij de uitbraak van de varkenspest, terwijl deze suggestie aanvankelijk was gewekt door Europese Commissie en waarbij zelfs over bufferstaat is gesproken. Inmiddels heeft de varkenspest zich al voorgedaan in 8 (Satu-Mare, Bihor, Sălaj, Tulcea, Brăila, Constanţa, Ialomiţa şi Galaţi), van 41 Roemeense districten en de Donau Delta, en duidelijk is dat een en ander is veroorzaakt door wilde zwijnen die via Oekraine uit Polen in Roemenië zijn belandt.
En alsof dat nog niet genoeg is dreigt nu een andere ziekte van de kleine herkauwers(schapen en geiten) vanuit Bulgarije naar Roemenië over te slaan. Aan de daadkracht van de Roemeense Minister van Landbouw bijgestaan door de Roemeense Voedsel en Warenautorteit(ANSVSA) ligt het niet, want hij heeft drastische maatregelen genomen onder andere door ook gewassen waar wilde zwijnen zijn gesignaleerd te verbranden naast het ruimen van de varkens. De grens met Bulgarije is inmiddels voor veetransporten gesloten en vervoer uit bepaalde streken mag de grens niet passeren. Tevens heeft hij bereikt dat de regering alsnog een extra post heeft opgenomen in de nieuwe begroting voor schadeloosstelling van de boeren en bijzondere maatregelen die deels al getroffen zijn. Door eerder wel een hoge vergoeding aan Polen toe te kennen, heeft de EU Commissaris wel een precedent geschapen. Nu Roemenië zowel aan de noordgrens als de zuidgrens wordt belaagd, lijkt het ons dat de EU Commissaris zijn standpunt moet heroverwegen.
Financiële Sector
ING Bank lanceert een mobiele betalingsdienst in Roemenië
Nederlandse groep ING Bank heeft haar mobiele betalingsdienst ING Pay in Roemenië gelanceerd. De service is beschikbaar voor alle klanten van de bank, maar voorlopig kan deze alleen op Android-telefoons worden gebruikt.
De service kan worden geactiveerd vanuit de Home’Bank-account. Eenmaal geactiveerd, maakt de service onmiddellijk een virtuele kaart die is gekoppeld aan een van de accounts van de gebruiker, die zal worden gebruikt voor mobiele betalingen. De klant kan kiezen welke van zijn accounts de app gebruikt en de limiet voor de betalingen. Voor betalingen moeten clients ook de NFC-functie op hun smartphones geactiveerd hebben. NFC (Near Field Communication) is een draadloze manier om kleine hoeveelheden informatie uit te wisselen binnen een straal van 10 centimeter. Doordat de NFC-lezer is ingebouwd in je telefoon hoef je geen app meer te downloaden om een NFC-tag te lezen, zoals bij een QR-code. Je hoeft ook geen wachtwoord in te voeren, zoals bij Wi-Fi.
Ongeveer 625.000 ING-klanten in Roemenië maken actief gebruik van het Home’Bank-platform van de bank, waarvan er 427.000 vanaf hun mobiele telefoon toegang hebben tot het platform, waar ze gemiddeld 15 keer per maand inloggen.
ING Bank Roemenië boekt de eerste helft van het jaar een nettowinst van RON 345 miljoen(ca.€ 74 miljoen)
Het aantal klanten van ING Bank Roemenië is in de eerste helft van het jaar met 15 procent gegroeid ten opzichte van het eerste halfjaar van 2017, toen het 1,2 miljoen bedroeg, terwijl het saldo van de kredieten met 16 procent en het saldo met 26 procent toenam.
Het aantal actieve klanten steeg in de afgelopen 12 maanden met meer dan 155.000 tot 1,2 miljoen. Het aantal klanten dat via ING hun salaris ontvangt, steeg met meer dan 145.000, een stijging van 23 procent in een sneller tempo dan het totale klantenbestand, dat van jaar tot jaar 15 procent bedroeg. Het digitale model dat het afgelopen jaar is geïmplementeerd, heeft geleid tot 60 procent online interactie met klanten die het salaris bij ING ontvangen.
Het niveau van leningen is eind juni 2018 uitgebreid naar RON 23,1 miljard, een stijging van 16 procent in de afgelopen 12 maanden, een marktaandeel van ongeveer 9,4 procent, met 0,8 procentpunt meer dan in juni 2017. De uitleen van de distributie blijft in evenwicht tussen het segment van bedrijven (43 procent) en dat van individuen (57 procent). Het saldo van kredieten aan kleine en middelgrote ondernemingen steeg met 26 procent in vergelijking met vorig jaar, terwijl het niveau van nieuwe leningen aan particulieren met 10 procent steeg.
Het marktaandeel in het segment aangetrokken deposito’s bereikte 8,9 procent op basis van de organische groei van de portefeuille met fondsen aangetrokken van zowel particulieren als bedrijven. De netto-inleg van RON 6 miljard in de afgelopen 12 maanden leidde tot een totale waarde van de deposito’s van RON 29,3 miljard, 26 procent hoger dan in juni 2017.
De aanhoudende toename van de activiteit genereerde een bruto winst van RON 389 miljoen, RON 89 miljoen hoger dan in dezelfde periode vorig jaar, als gevolg van een stijging van de inkomsten met RON 177 miljoen en de vermindering van de risicokosten met RON 2 miljoen, wat een toename van RON compenseert 93 miljoen aan bedrijfskosten. Nettowinst bereikt het einde van het tweede kwartaal tot RON 345 miljoen.
De inkomsten van de bank stegen met 25 procent in vergelijking met dezelfde periode vorig jaar en bereikten RON 875 miljoen lei. De rentebaten uit S1 2017 stegen eveneens met ongeveer 21 procent, met de positieve invloed van de evolutie van de gemiddelde rentetarieven op de markt.
De bedrijfskosten stegen tot RON 445 miljoen, 26 procent meer dan in dezelfde periode vorig jaar. De stijging wordt gedreven door de kosten van het verplaatsen van de bank naar het nieuwe hoofdkantoor en door de versnelde IT-investeringen om de klantervaring en de diensten van de bank te verbeteren. Een concreet voorbeeld hiervan is de eerder aangekondigde wijziging van het operationele model.
De uitgaven voor risicovoorzieningen bedragen RON 41 miljoen eind juni 2018, met een groei van slechts 5 procent ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Het voorzichtige risicobeleid van de bank heeft de afgelopen jaren geleid tot een non-performing loan rate van 2,8 procent, een daling van 0,6 procent in het afgelopen jaar, ruim onder het marktgemiddelde.
“ING Bank Roemenië blijft zijn positie consolideren door een groeiend marktaandeel te rapporteren door een aanhoudende organische groei. We zijn vastbesloten om ons duurzaam leenbeleid voor alle metiers voort te zetten om een evenwichtig risicoprofiel te handhaven, een lening met een laag risicoprofiel tegen een negatieve trend in en daarom een verantwoordelijke ondersteuning te hebben voor de economische ontwikkeling in Roemenië. Het versnelde tempo van de klantengroei, vooral in het salarissegment bij ING, komt als een bevestiging dat ze de diensten van ING en de verschillende ervaringen die we bieden, waarderen. Ons doel is om onze klanten te ondersteunen om een stap vooruit te zijn in het bereiken van hun persoonlijke en professionele doelen door middel van eenvoudige, snelle en veilige diensten “, zegt Michal Szczurek, CEO van ING Bank Romania.
ING Groep bleef de stijgingen van het aantal klanten en het volume van de leningen rapporteren. Het aantal primaire klanten steeg in het tweede semester van dit jaar met 400.000 tot een totaal van 12 miljoen; het totale aantal klanten in het retailsegment steeg met 38,2 miljoen. De nettolening nam met EUR 14,2 miljard toe, terwijl de netto-inleg 5,8 miljard euro bedroeg. ING rapporteerde een bruto winst van EUR 2.022 miljoen in de tweede helft van 2018
Culturele Sector
Muzikaal spektakel uit Roemenië en Oekraïne
Voor concertbezoekers is de dirigent Raymond Janssen opererend onder de naam van Cadenza al jarenlang een begrip. Maar ook in landen zoals Oekraïne en Roemenië. In laatstgenoemd land heeft de President Klaus Johannis hem onlangs de hoge onderscheiding “Cultural Merit”-orde in de rang van grootofficier toegekend voor zijn uitzonderlijke prestaties.
Ook dit najaar heeft hij weer bijzondere concerten op het programma staan die de aandacht trekken.
Het eerste optreden behelst een Opera Gala in het Concertgebouw in Amsterdam en zoals een bekende regiseur aangaf is een opera een espresso shot, vermengd met een grote dosis menselijkheid. Een opera is het fitnesscentrum van emoties.Niet één opera staat op het programma maar koren uit favoriete opera’s zoals het Slavenkoor uit ‘Nabucco’, het Zigeunerkoor uit ‘Il Trovatore’ en de triomf mars uit ‘Aïda’, met als afsluiting het magistrale koorwerk ‘Gloria all’egitto’. Bizet’s Carmen zal niet ontbreken evenals het ‘zoem koor’ uit Madame Butterfly. Het is te beluisteren op donderdag 8 november en zondag 11 november te beluisteren in het Concertgebouw Amsterdam. Een concertenreeks van een geheel andere orde zijn wereldberoemde soundtracks uit de Star Wars films. The Star Wars Suites is een groots en meeslepend muzikaal spektakel dat nooit eerder live in Nederland opgevoerd is. Niet voor niets zijn de fenomenale partituur en de soundtracks van Star Wars uitgeroepen tot ‘beste filmmuziek aller tijden’. De muziek is gecomponeerd door John Williams en spreken zowel liefhebbers van klassieke muziek als fans van de films aan. Deze concerten zijn, zoals gezegd, een primeur voor Nederland en vinden plaats op 12 toplokaties in ons land.
Ook dit jaar is dirigent Raymond Janssen er weer in geslaagd om het The New Romanian Symphonic Choir uit Timisoara en het International Symphony Orchestra uit Lviv in een spectaculaire bezetting naar ons land te halen. Voor meer informatie over het programma of plaatsreservering verwijzen wij u naar de website www.cadenza-productions.nl En als u nu reserveert via de website ontvangt u een korting van € 15!
Wij als DRN bevelen het graag aan want de bezoekers van de Romanian Business Day in 2017, toen wij ons tienjarig bestaan vierden, zullen zich herinneren dat Raymond Janssen met koor, orkest en solisten het met onder andere de uitvoering het magistrale Carmina Burana heeft opgeluisterd.
Politieke ontwikkelingen
Nieuwe website(portal) van de Roemeense overheid
Het Roemeense ministerie van Financiën heeft aangekondigd dat de portal data.gov.ro nu alle financiële gegevens van particuliere bedrijven en openbare entiteiten bevat, die zijn ontleend aan de documenten die ze hebben ingediend.
“De datasets maken het downloaden, analyseren en hergebruiken van informatie mogelijk die is opgeslagen in de openbare databases met documenten die zijn ingediend door belastingbetalers. De openbare gegevens vertegenwoordigen primaire gegevens die automatisch worden gestructureerd en verwerkt. De gegevens zijn toegankelijk, beschikbaar en kunnen door iedereen voor elk doel vrij worden gebruikt en herverdeeld “, zei het ministerie in een verklaring.
De open datasets worden om de zes maanden bijgewerkt en de informatie zal tien jaar na de update beschikbaar zijn.
“Met deze maatregel zorgen we ervoor dat Roemenië voldoet aan de beginselen van transparantie en open bestuur”, zei minister Eugen Teodorovici.
De data.gov.ro-portal is in 2013 gecreëerd als onderdeel van internationale open data-initiatieven en had als doel om openbare gegevens van Roemeense instellingen te centraliseren. Een stap in de goede richting, maar nu nog een Engelstalige versie zodat buitenlandse investeerders er ook gebruik van kunnen maken.
Contouren Roemeense Rijksbegroting bekend
Zoals te doen gebruikelijk wordt ook in Roemenië de jaarlijkse begroting gepresenteerd. In de Rijksbegroting staan de verwachte verplichtingen, uitgaven en ontvangsten van de rijksoverheid voor het komende jaar. De Rijksbegroting bestaat in feite uit een aantal afzonderlijke begrotingen, vooral per ministerie. Nadien vindt de begrotingsbehandeling in de Roemeense Kamer van Afgevaardigen(in Nederland de Tweede Kamer) plaats. Zoals ieder jaar en overal te doen gebruikelijk leveren ministeries die minder geld krijgen toegewezen kritiek en daar vormt Roemenië geen uitzondering op. Dus men neme een korrel zout..
Verschillende ministeries, waaronder de ministeries van Economie, Energie, Ontwikkeling, Toerisme en Onderzoek, zullen geld verliezen na de eerste herziening van de begroting door de Dancila-regering dit jaar. Budgetten die worden in gekrompen zijn de inlichtingendiensten(binnen- en buitenland) zoals SRI, SIE, STS en SPP. Verhogingen vinden plaats bij pensioenen, gezondheidszorg, landbouw, lokaal bestuur, het ministerie van Binnenlandse Zaken en ANAF(belastingdienst),die gezamenlijk een extra post van RON 6 miljard krijgen toegewezen.
De regering schat nog steeds dat het begrotingstekort aan het eind van het jaar zal uitkomen op 2,97 procent.
De gerapporteerde stijgende inkomsten, met meer dan 12 procent, werden ver overschreden door de 19 procent groei van de uitgaven, en twee derde van het geld besteed door de staat ging naar de lonen en sociale bijstand.
Wie krijgt meer geld
Pensioenbegroting – RON 852,1 miljoen, ter dekking van de pensioenbetalingen tot het einde van het jaar;
Gezondheidszorg – RON 891,1 miljoen. Het geld gaat naar apparatuur voor moeders en kinderen: 300 couveuses, 300 hoortoestellen voor pasgeborenen, apparatuur voor publieke gezondheidsprogramma’s voor niet-terugvorderbare projecten;
Onderwijs – RON 178,1 miljoen. Investeringen in onderwijsinstellingen, beurzen voor middelbaar onderwijs, conferentiezaal aan de Polytechnische Universiteit van Boekarest, voltooiing van het C-gebouw van de Faculteit der Rechtsgeleerdheid en de Faculteit der Geesteswetenschappen aan de Valahia-universiteit in Targoviste, voltooiing van het hoofdkantoor van de Universiteit van Pitesti – Gebouw B;
Landbouw en ANSVSA – 185 miljoen RON voor betalingen voor diesel voor landbouwwerkzaamheden, investeringen in 37 irrigatiemel pompen, uitroeiing van varkenspest (compensaties voor geslachte dieren)
Lokale besturen – RON 1,12 miljard voor het handhaven van de inkomsten van lokale gemeenschappen op het niveau van 2017, waarbij de bedragen voor het programma voedsel voor de leerlingen worden gegarandeerd;
Nationaal programma voor lokale ontwikkeling (PNDL I + II) – RON 300 miljoen via het Ministerie van Ontwikkeling;
Vervoer – RON 170,5 miljoen voor finalisatie-upgrade van 90 km DN 18 Baia Mare – Sighetul Marmatiei – Iacobeni, voltooiing van Agigea-Constanta Brugrevalidatie, aanleg van de brug over de Vedea, startwerkzaamheden op de Ramnicul Valcea – Vâlcele-spoorlijn en een vluchtsimulator voor de luchtvaartschool;
Ministerie van Binnenlandse Zaken – 366,3 miljoen RON voor uitrusting en interventiemiddelen en terrestrische mobiliteit voor de Gendarmerie en politie, salarissen voor 7.792 posities voor agenten en niet-commissioned agents;
Geld voor vernieuwing – RON 230 miljoen voor nog eens 30.000 auto’s in het Rabla-programma, voor de upgrade van huishoudelijke apparaten;
Staatssteunregelingen – RON 250 miljoen lei voor investeringen van meer dan 3 miljoen euro, voor programma Invest In Yourself en voor de teruggave van rechten voor gas aan vervoerders;
Staatssteunregelingen – RON 1.800 miljoen voor vastleggingskredieten, programma ter ondersteuning van de filmindustrie GROOT programma – we investeren in kinderen, we investeren in de toekomst, Start-up Nation – begunstigden: 10.000 bedrijven, GROOT programma – we investeren in woningcorporaties;
Staatssteunregelingen vastleggingskredieten – RON 1.800 miljoen voor GROOT programma – Residences 5, Junior spaarrekening, investeringsprogramma in gebieden met hoge werkloosheid;
ANAF(Belastingdienst) – RON 278 miljoen voor de modernisering van het IT-systeem, apparatuur voor douanepersoneel, rehabilitatie en modernisering van de douane (Moldavië, Servië, Oekraïne).
Wie moeten inleveren:
Het zijn kortingen als gevolg van het niet-gebruik van toegewezen geld:
- Ministry of Research – RON 122 million,
- SRI – RON 113 million,
- Ministry of Energy – RON 45.7 million,
- Ministry of Development – RON 44.2 million,
- Ministry of Foreign Affairs – RON 35.1 million,
- SPP – RON 22.6 million,
- Ministry of Tourism – RON 17.3 million,
- Ministry of Environment – RON 17 million,
- SIE – RON 16.5 million,
- STS – RON 16,2 million,
- The Ministry of Economy – RON 15 million,
- The Presidential Administration – RON 11 million.
Let wel dit is gebaseerd op de eerste globale presentatie en na de begrotingsbehandeling zal de definitieve versie volgen, waarin we natuurlijk benieuwd zijn naar de hoge uitgaven van het Ministerie van Defensie.Ook zullen de aanbevelingen van de Roemeense Nationale Bank nog moeten worden kortgesloten. De regering verstrekte ook RON 115,5 miljoen (bijna 25 miljoen EUR) aan de People’s Cathedral, zie elders in deze nieuwsbrief.
Gouveneur Nationale Bank : Ombuiging van consumeren naar investeren
Gouveneur Mugur Isarescu waarschuwt dat “Als we meer economische groei willen, moeten we handelen naar investering en productiviteit. We willen grotere economische groei, maar dan moeten we het potentieel van de economie stimuleren en niet alleen de vraag. Want als we alleen maar de vraag te stimuleren boven het potentieel, ontstaan twee effecten: 1. het scheppen van werkgelegenheid in het buitenland, of er ontstaan dure importen die het handelstekort nog groter maken dan het al is. Het is wenselijk dat vraagstimulering wordt gecorreleerd met het potentieel van de economie, dat de economie produceert wat daarnaast nodig is. Of we creëren inflatie die niet meer wenselijk is, “verklaarde de gouverneur..
Roemenië boekte in juli 2018 een stijging van de geharmoniseerde consumentenprijsindex met 4,3% in juli 2018, en heeft daarmee de hoogste inflatie op jaarbasis in de Europese Unie voor de zesde achtereenvolgende maand, volgens gegevens die zijn vrijgegeven Eurostat. Roemenië heeft ook in het eerste deel van het jaar massale invoer van agro-voedingsproducten uitgevoerd, volgens INS-gegevens die zijn verkregen door Mediafax.
Pas in januari 2018 “miste” Roemenië de eerste positie in de Europese inflatie-index, de tweede plaats, met 3,4%, onmiddellijk onder Estland en Letland, met 3,6%.
Anders heeft Roemenië in juli 2018 de grootste procentuele stijgingen in de EU, waaronder:
- Februari: 3,8%
- Maart: 4%
- April: 4,3%
- Mei: 4,6%
- Juni: 4,7%
- Juli: 4,3%.
In juli 2018 bedroeg de jaarlijkse inflatie in de Europese Unie gemiddeld 2,2%.
De eurozone had 2,1%. In nominaal opzicht heeft Roemenië echter niet noodzakelijk hoge prijzen voor alle voedingsmiddelen. Voor vlees bedroeg de gemiddelde prijs in Roemenië in 2017 bijvoorbeeld 59,2% van de gemiddelde prijs voor 2010 in de Europese Unie. In Bulgarije lag de vleesprijs nog lager: 58,2% van het EU-gemiddelde in 2010. Polen had volgens Eurostat de laagste vleesprijs in 2017, 56,7% .
De consumptie van de bevolking is te zien in de toename van de verkoop van supermarkten in Roemenië. Volgens de meest recente gegevens van Eurostat noteerde Roemenië in juni 2018 een toename van het detailhandelsvolume van 7,8% in vergelijking met dezelfde maand van 2017, de hoogste procentuele stijging in de EU. In mei 2018 groeiden we met 7%, 7,2% in maart, 4,3% in maart, 4,7% in februari en in januari 2018 zagen we een toename van het retailvolume van 11,7% vergeleken met vergelijkbare maanden van 2017.
De consumptie van agrolevensmiddelenproducten van de bevolking werd echter overwegend geïmporteerd. In de eerste 6 maanden van 2018 bedroeg de invoer uit Roemenië 40,2 miljard euro, waarvan 8,2% voedselinvoer – 3,3 miljard euro. Dit cijfer werd niet geregistreerd na 1989 en is het dubbele van dat van de eerste zes maanden van 2008, volgens officiële statistieken.
Recente gegevens van het Nationaal Instituut voor de Statistiek (NIS) laten zien dat Roemenië export van levensmiddelen in de eerste helft van 2018 was slechts 2,2 miljard euro, wat resulteert in een tekort op de handelsbalans – kloof met de import – 1.080.000.000 euro, nog een historisch record.
Nu, in 2018, experts zeggen dat we een van de beste agrarische jaren hebben, maar binnenlandse producenten hebben de vraag naar voedsel slechts in geringe mate kunnen opvangen. De detailhandel in deze productgroep steeg in de eerste helft van dit jaar met 7% in vergelijking met dezelfde periode in 2017, volgens INS-gegevens.
Het enige jaar dat het saldo van de handel met landbouwproducten een overschot liet zien (export hoger zijn dan import) was in 2015 door grote leveringen van graan aan buitenlandse markten.
De Europese Commissie waarschuwt voortdurend een ongezonde groei als deze alleen op basis van consumptie is gebaseerd.Vrij recent, in juni 2018, werd negatief ingeschat dat Roemenen verdere prijsstijgingen zouden absorberen en de economische boom van Roemenië is al begonnen te stagneren als gevolg van een lager verbruik.
De Europese Commissie heeft haar ramingen van de economische groei voor Roemenië in de zomerprognose herzien naar 4,1% in 2018, na in de voorjaarsprognose in mei te hebben geraamd dat de Roemeense economie zou stijgen 4,5% dit jaar.
“De Roemeense economische boom stagneert. Na het bereiken van een hoogtepunt van 6,9% in 2017, vertraagde de groei tot 4% in het eerste kwartaal van 2018. De belangrijkste reden voor de vertraging was een krimp van de particuliere consumptie, “zegt de Europese Commissie.
Daarentegen bleef de exportgroei robuust in de eerste drie maanden van 2018 en overtrof de importgroei, aldus de Europese Commissie.
Voor Nederlandse bedrijven kan het mogelijk betekenen dat er op den duur een teruglopende export ontstaat, maar daarentegen de kansen voor bedrijven worden vergroot die zich richten op het vergroten van de productie in Roemenië.
Vraagtekens bij overheidssteun voor bouw van mammoetkathedraal
Recent maakte de burgemeester van Boekarest Gabriela Firea bekend dat het gemeentebestuur van Boekarest wederom een bedrag van € 2,5 miljoen voor het megalomane project van de Roemeens Orthodoxe kerk beschikbaar stelt, nadat in 2017 zij al een bedrag van € 3,22 miljoen hadden ontvangen. Voorts zal de stad Boekarest ook nog eens € 3,87 miljoen betalen voor bouwwerkzaamheden en reparaties aan 166 andere kerken in Boekarest. Het totale bedrag dat de gemeente dit jaar aan religieuze gebouwen zal uitgeven, zal dus toenemen tot EUR 13,55 miljoen. Voorts maakte de premier bekend dat in het begrotingsvoorstel een post van € 25 miljoen is opgenomen voor deze kathedraal.
De bekende historicus Prof.Dr.Oliver Jens Schmitt die verbonden is aan de Universiteit van Wenen die de geschiedenis van Roemeens Orthodoxe kerk heeft bestudeerd uitte onlangs in de Neue Zürcher Zeitung kritiek op deze gang van zaken. De Roemeens Orthodoxe kerk wordt als rijk en sterk beschouwd in Roemenië. Gemeten naar het aantal mensen dat zichzelf als gelovig beschouwt, geldt Roemenië als een van de meest religieuze landen van Europa. Bij de census(volkstelling) van 2012 zei minder dan een half procent van de ruim twintig miljoen Roemenen ongelovig te zijn. Maar liefst 87 procent rekende zich tot de Roemeens-orthodoxe kerk, een stijging van 6 procentpunten ten opzichte van de vorige telling.Kerkbezoek onder de orthodox-christenen is echter laag. Meer dan de helft van hen zet alleen bij huwelijken of op hoogtijdagen een voet over de drempel van de kerk, terwijl slechts 2 procent wekelijks naar de mis gaat. Veel Roemenen plaatsen daarom vraagtekens bij de bouwactiviteiten van de orthodoxe kerk, ook omdat die in hoge mate voor rekening van de samenleving komen. Bronnen:dagbladen Trouw en Neue Zürcher Zeitung.
Bijzonder bericht
Grote archeologische vondst: 3400 jaar oude citadel opgegraven in Roemenië
Roemeense en Duitse archeologen hebben in de provincie Arad in West-Roemenië, een citadel ontdekt die bijna 90 hectare beslaat en naar verluidt bijna 3.400 jaar oud is, daterend uit de Bronstijd.
De “Oude Citadel” (Cetatea Veche), zoals de archeologen het noemden, werd opgegraven op het grondgebied van Sântana, een stad in de provincie Arad. De eerste opgravingen werden gedaan 2009, maar het team van Duitse en Roemeense archeologen heeft het onderzoek in de afgelopen twee jaar geïntensiveerd en de enorme ontdekking onthuld.
Rüdiger Krause, professor aan de Goethe-universiteit in Frankfurt, en de Roemeense professor Florin Gogâltan, van het Instituut voor Archeologie en Geschiedenis van de Kunst van de Roemeense Academie in Cluj-Napoca, kwamen tot de conclusie dat de “Oude Citadel” in Sântana werd gebouwd in de 14e eeuw voor Christus, ongeveer 3.400 jaar geleden.
“De citadel in Sântana is een van de grootste vestingwerken die in de genoemde periode zijn aangelegd. Ons doel is om erachter te komen waarom dit fort is gemaakt en waarom deze constructie nodig was “, zei de Duitse professor.
De ontdekkingen deden archeologen ook geloven dat de “Oude Citadel” in Roemenië veel groter is dan de oude stad Troje.
“Troje had een oppervlakte van 29 hectare, de Citadel in Sântana beslaat 89 hectare. De gebouwen van Troje waren gemaakt van steen. In Sântana waren de gebouwen gemaakt van klei en hout, een teken dat de beschaving meer ontwikkeld en aangepast was aan de bouwmaterialen die het had, “legde Florin Gogâltan uit. “We staan voor een van de grootste en indrukwekkendste forten van Europa.”
Naast opgravingen gebruiken de archeologen ook geavanceerde technologieën om een kaart van het fort te tekenen.
“We onderzochten ongeveer 55 hectare van de bijna 90. En na deze metingen vonden een enorm paleis, met een lengte van 100 meter en een breedte van 40 meter. We willen blijven graven en, indien mogelijk, willen we deze citadel weer geweldig maken, net zoals het meer dan drieduizend jaar geleden was, “zei de Roemeense professor.
Disclaimer
De nieuwsbrief van het Dutch Romanian Network wordt met grote zorgvuldigheid samengesteld. Voor een mogelijke onjuistheid en/of onvolledigheid van de hierin verstrekte informatie kan het Dutch Romanian Network geen aansprakelijkheid aanvaarden, evenmin kunnen aan de inhoud van de nieuwsbrief rechten worden ontleend. De artikelen geven niet noodzakelijkerwijs de mening van het bestuur weer.