DRN NIEUWS

Met het instellen van staatsgaranties tot 80% wil de Roemeense regering met ingang van 2017 de landbouwfinanciering vergemakkelijken. De Roemeense Minister van Landbouw Petre Daea heeft hierover onlangs afspraken gemaakt met de reguliere banken. Doelstelling is onder andere de verwerving van landbouwgrond en business development op het gebied van de productie van gewassen, vee en aquacultuur. Alsmede groei van de productie voor de binnenlandse en buitenlandse markten en een dienovereenkomstige  kwaliteitsverbetering doorvoeren.Hoewel over de voorwaarden nog niet duidelijk is gecommuniceerd, beperken de grondaankopen zich tot 250ha, ongeacht nationaliteit of herkomst van het kapitaal (voor de overige 20% of meer). Hoe de praktijk zal zijn voor buitenlanders zal nog moeten blijken evenals hoe om te gaan met boeren die hun grond in stukken van 249 ha opknippen. De banken zullen gunstige voorwaarden aanbieden ten opzichte van looptijden(10 tot 15 jaar) en gereduceerde rentepercentages.

Adient, een Amerikaanse onderneming en de grootste fabrikant van autozittingen ter wereld, gaat in Roemenië zijn productie wederom  uitbreiden. Men is reeds sinds 2000 aanwezig in Roemenië op een achttal productielocaties en kent een totaal van 5500 werknemers. Uiteraard speelt dat daarbij de aanwezigheid van de autofabrikanten Renault(Dacia)en Ford een rol, maar zeker ook de lage loonkosten en een aantrekkelijk fiscaal klimaat. Overigens overweegt Mitsubishi ook een productievestiging in Roemenië(participant van de Renault Nissan Alliantie). Voorts heeft het Spaanse auto-onderdelen concern Gestamp(grootste in Europa) begin maart in Pitesti een lokale fabriek overgenomen die onderdelen levert aan Renault en Ford.Onlangs heeft een delegatie van BMW Roemenië bezocht die vooral geinteresseerd zijn in de Roemeense IT oplossingen voor de automobielindustrie zoals onder andere het (autonoom) electrisch en hybride rijden.Hierbij spelen de lage loonkosten derhalve geen rol.
Uiteraard wil iedere EU lidstaat zijn maakindustrie behouden, maar dat zal alleen lukken indien men zijn productie deels verplaatst, want anders verliest men aan concurrentiekracht. Het mag dan ook geen wonder heten dat een aantal Nederlandse toeleveranciers hun productie hebben verplaatst. Het blijft een feit dat de Nederlandse maakindustrie onder ogen moet zien dat de hoge arbeidskosten in Nederland hun internationale concurrentiepositie aantast.

Volgens de recente mededeling van de Minister van Energie Toma Petcu(ALDE)heeft de aanleg van de gaspijplijn tussen de landen Roemenië, Bulgarije, Hongarije(BRUA) groen licht gekregen van de Roemeense regering. Naar verwachting zal deze pijplijn in 2020 operationeel zijn.

De aanleg van de pijplijn zal onder supervisie staan van Romgaz, de nationale Roemeense producent en leverancier van gas. Bij het consortium zullen ook de producenten ExxonMobil en OMV Petrom betrokken zijn in relatie met de gasexploitatie vanuit het Roemeense deel van de Zwarte Zee. Na het gereedkomen van de pijpijn zal ook toegang kunnen worden verkregen tot de gasvoorraden in de Kaspische Zee.

De pijplijn wordt aangesloten op de Oostenrijkse gasrotonde die voor het transport elders in Europa zorgdraagt. De opslag van het gas zal in Roemie plaatsvinden.De grotere diversiteit van gasproducenten en leveranciers zal van positieve invloed op de Europese energiesector zijn.  Voor belanghebbenden attenderen wij op de conferentie “Black Sea Oil and Gas” die in oktober in Boekarest plaatsvindt.

Ondanks dat er een budgettaire druk op de staatsbegroting wordt uitgeoefend door onder andere belastingverlagingen en pensioen- en salarisverhogingen in de publieke sector, maakte premier Sorin Grindeanu het wetsontwerp bekend dat voor particulieren een nultarief zal worden ingevoerd bij aankoop onroerend goed. Primair is het gericht op het tekort van circa 1 miljoen woningen. Uiteraard zal op korte termijn deze verlaging een gat in het overheidsbudget slaan, maar op middenlange termijn zal dat meer als gecompenseerd worden door de stimuleringseffecten van de onroerend goed sector en het derhalve een maatregel is waar de kosten voor de baat uitgaan.

De vastgoedontwikkelaar voor de logistieke sector WDP ontwikkelt drie nieuwe distributiecentra in Roemenië. Via zijn joint venture WDP Development RO laat het vastgoedbedrijf onder andere een nieuw distributiecentrum bouwen voor Decathlon.Voor deze Franse retailer van sportartikelen laat WDP een distributiecentrum bouwen ten noorden van Boekarest. Het pand krijgt een oppervlakte van 22.000 vierkante meter uitgerust met een mezzanine(tussenverdieping) van nog eens 6.000 vierkante meter en een voorziene uitbreiding van 10.000 vierkante meter.Oplevering is voorzien in de eerste helft van2017. Decathlon zal vanuit deze locatie zijn winkels beleveren en tekent een huurcontract van 30 jaar met WDP Development RO.
Voorts werd een akkoord getekend voor de ontwikkeling van twee nieuwbouwprojecten op een nieuw perceel in Cluj-Napoca voor de logistieke dienstverleners KLG uit Venlo en het Duitse Gebrüder-Weiss, van respectievelijk 5.000 vierkante meter en 2.400 vierkante meter (met uitbreidingsmogelijkheden in de toekomst).
Na realisatie zal de vastgoedportefeuille van WDP in Roemenië zijn uitgebreid naar een totaal van 15 gebouwen, in totaal circa 150.000 vierkante meter. De totale activa, met inbegrip van gronden en zonnepanelenparken, bereiken zodoende een waarde van ruim 150 miljoen euro.

In januari 2017 is een uitstekend marktonderzoek van de Belgische marktonderzoeker verschenen dat wij van harte kunnen aanbevelen.

Het  (Engelstalige) rapport is digitaal raadpleegbaar onder het lange URL adres:

http://www.flandersinvestmentandtrade.com/export/sites/trade/files/market_studies/2016-Romania-Transport%20Infrastructure,%20Transportation%20and%20Logistics.pdf

Onlangs heeft het Belgisch bedrijf Sonaca haar poorten geopend in Moldoveneşti(ten zuiden van Cluj Napoca), waar het onderdelen gaat  produceren voor de Airbus A320. Steeds meer hoogwaardige werkgelegenheid ontstaat, waar buitenlandse investeerders zich minder laten leiden door de lage arbeidskosten maar zich steeds meer focussen op de goed opgeleide Roemenen. Bovendien heeft Roemenië een goede faculteit op het terrein van lucht- en ruimtevaarttechniek. Groeimogelijkheden voor deze industrie zijn zeker voorhanden, aldus Alexandru Petrescu, de minister van Business Environment. Ook het Nederlandse bedrijf Fokker Engineering is reeds sedert 2004 aanwezig dat zich richt op de ontwikkeling van vliegtuigen.

Op de onlangs gehouden Travel&Trade show in Berlijn, wat de grootste reisbeurs ter wereld is, kondigde de Roemeense regering aan dat zij hun  verkeersbureau’s in het buitenland sterk gaan uitbreiden. Het was voor de Roemeense (honorair) consuls in Nederland een aanleiding om daar direct op in te haken door via de ambassade nogmaals te pleiten voor vestiging van een verkeersbureau in Amsterdam dat tevens voor de andere Benelux landen een aanspreekpunt kan zijn, waarbij dan tevens werd verzocht om een deskundige personele bezetting. De markt van de Benelux kent een markt van 28,6 miljoen inwoners. Naast het feit dat de sector een inkomsten genererende activiteit is, speelt als belangrijk  nevenverschijnsel een rol dat de beeldvorming over Roemenië in positieve zin wordt beinvloed. Bij het grote toeristische publiek is het land nog nauwelijks bekend als vakantieland terwijl het ontzettend veel te bieden heeft.
Belangrijk is het feit dat de World Tourism Organization(UNWTO) een gespecialiseerde organisatie van de Verenigde Naties die zich bezighoudt met toerisme, Roemenië gaat ondersteunen en bereid is om een Roemeense vertegenwoordiger in hun bestuur op te nemen.

Op de Internationale Toeristen Beurs in Berlijn lanceerde het Roemeense Ministerie van Toerisme een Engelstalige App om Roemenië toeristisch te   ontdekken. Deze App is kosteloos.

In dit stadium laat de App de belangrijkste toeristische bezienswaardigheden en bestemmingen in Roemenië zien, maar er zal de komende periode steeds meer informatie aan worden toegevoegd zoals verblijfsaccomodaties, bonafide reisbureau’s en andere informatie waaraan een toerist behoefte heeft. De App Explore Romania kunt u downloaden via uw appstore.

Dit jaar start het toeristenseizoen aan de Zwarte Zee op 15 april a.s. en het geldt voor alle Roemeense badplaatsen, maar ook voor de beroemde Donaudelta. In dit kader worden ook bijzondere events georganiseerd rondom het Orthodoxe Paasfeest op 16 en 17 april a.s. is er een tennisevent tussen Groot Brittannië en Roemenië voor de Fed Cup(17 t/m 23 april) in Constanta en vanaf 27 april t/m 1 mei zal in de nabij gelegen badplaats Mamaia de 20e editie van de Sunwaves elektronische muziek festival plaatsvinden, waaronder een strandconcert. En ten zuiden van Constanta  nabij de grens met Bulgarije ligt Varma Veche waar rondom een show met drift auto’s festiviteiten op 29 april a.s. georganiseerd. Ook in de noordelijk gelegen Donau Delta worden bij de stad Tulcea diverse festiviteiten georganiseerd. Kortom, het is een kick off van formaat en eerdere bezoekers van de Zwarte Zee kust weten dat het daar zelden aan de meest uiteenlopende activiteiten ontbreekt.

Voor meer reisinformatie over Roemenie zie website www.romtour.nl

Op de onlangs gehouden Second Home beurs in de Jaarbeurs te Utrecht was er een ruime belangstelling voor een tweede huis of vakantiewoning in het Roemeense Transylvanië. Deze belangstelling werd vooral ingegeven door de hogere eisen van potentiële gegadigden ten aanzien van de kwaliteit van leven en wonen.
Volgens de aanwezige Consul Generaal van Roemenië in Nederland Ben Jager gaf deze tijdens het seminar c.q.presentatie aan dat de goede economische vooruitzichten een boost hebben gegeven aan de toenemende belangstelling van investeerders. De koop van een tweede huis – of een vakantiehuis – is gemeengoed in Nederland. Er is een trend waarneembaar dat Nederlanders de traditionele landen van het massatoerisme en de keuze vooral uitgaat naar landen in Centraal- en Oost Europa.Hij wees erop dat de huizenprijzen in Roemenië zijn lager dan die van de landen die profiteren van een vergelijkbaar klimaat en sociaal-economische omstandigheden. Gérard Doedee, één van de oprichters van dit bijzondere project voegde daaraan toe dat het gemiddelde budget van Nederlanders voor een vakantie woning EUR 260.000 is en dat de aankoopprijzen EUR 167.500 tot EUR 285.000 bedragen.
Het project dat Valley 21 wordt genoemd ligt in de Transylvaanse Karpaten op circa 45 km afstand van de bekende Middeleeuwse stad Brasov.Aangrenzend aan het project ligt het natuurreservaat “Valea Zimbrilor” waar u nog de Europese bizons(wisents) aantreft. Uiteraard is het project al van start gegaan en kan men een modelwoning bezoeken. Het totale project omvat 68 woningen met een verschillende zeer bijzondere architectuur. Tevens een facility center en het combineren van de cutting-edge technologie met de meest efficiënte ecologische oplossingen.

Voor nadere informatie zie www.valley21.ro

De Beurs van Boekarest(BVB)zit in een overgangsfase van frontier  market naar een emerging market en naar het zich laat aanzien zou deze overgang in 2017 mogelijk zijn. Een frontier market is onder andere afhankelijk van de economische groei, regelgeving, buitenlandse investeringen en de ontwikkeling van de kapitaalmarkt. Qua economische groei presteert Roemenië al jaren op hoog niveau, maar laat inmiddels ook een groei van de kapitaalmarkten zien.Echter men zal het ook toetsen aan opname van Europese fondsen die een lange tijd achterbleef.
In de eerste twee maanden van dit jaar steeg de BET Index(Bucharest Exchange Trading Index) met 13% terwijl volgens Morgan Stanley Capital International (MSCI) data, de internationale aandelenmarkten gemiddeld een stijging met 6%  aan het einde van de eerste twee maanden van dit jaar lieten zien. De overgang naar een emerging market is van belang omdat een frontier market een hoog risicoprofiel heeft. Volgens de beurspresident Lucian Anghel zou de toetreding van de electrisiteitsreus Hydroelectrica(80% staatsbedrijf) de upgrade tot emerging market mogelijk maken.

Op de pas gepubliceerde Europese Digital economy and society index(DESI) staat Roemenië op de weinig eervolle laatste plaats van de Europese lidstaten.

De index meet vijf parameters van de digitale ontwikkeling van een land: connectiviteit, human resource, het gebruik van het internet, de integratie van digitale technologie, digitale openbare diensten.Denemarken, Finland, Zweden en Nederland hebben de meest geavanceerde digitale economie in de EU, terwijl Roemenië, Bulgarije, Griekenland en Italië de laagste scores hebben volgens het DESI rapport.

Volgens Ziarul Financiar het Roemeense equivalent van het Nederlandse Financieele Dagblad steeg de netto winst van alle Roemeense banken tot bijna RON 4,3 miljard (EUR 945.000.000) in 2016, het op één na beste resultaat sinds het uitbreken van de economische crisis.

De qua grootte tweede bank Banca Transilvania bleek de hoogste netto winst te hebben behaald met RON 1,2 miljard (EUR 263 miljoen).  De grootste bank Banca Comercială Română (onderdeel van de Oostenrijkse Erste Groep) staat op de tweede plaats met een nettowinst van RON 1040000000 (EUR 228 miljoen). Op de derde plaats staat de BRD – Groupe Société Générale met een nettowinst van RON 1040000000 (EUR 228 miljoen). De Nederlandse ING Bank komt op de vierde plaats(7^e qua grootte) met een nettowinst van RON 474 miljoen (EUR 104 miljoen), gevolgd door de Oostenrijkse Raiffeisenbank (100 miljoen euro), en de Italiaanse UniCredit (EUR 57 miljoen).

Naast de Nationale Feestdag op 1 december waarop de hereniging van Transylvanië met het Koninkrijk Roemenië op 1 december 1918 wordt gevierd, wordt er thans een nieuwe Nationale Feestdag aan toegevoegd. Op 27 maart 1918 werd Bessarabië na 106 jaar Tsaristische en Stalinistische overheersing weer terug “gegeven” aan Roemenië.

Situatie 27 maart 1918

Bessarabië is een historische regio in Oost-Europa, waarvan het grondgebied wordt gevormd door het grootste deel van het huidige Moldavië (exclusief Transnistrië). De rest behoort tot Oekraïne, namelijk het gebied tussen Moldavië en de Zwarte Zee, alsmede de streek rond Chotyn. De grenzen van Bessarabië worden derhalve gevormd door de rivieren de Proet en de Dnjestr, de Donaudelta en de Zwarte Zee. De oppervlakte bedraagt 45.600 km². Het land heeft in zijn lange geschiedenis zowel Russische als Ottomaanse overheersers gekend.Op 27 augustus 1991 werd het land onafhankelijk wat het tot op heden nog is. De naam Bessarabië wordt niet meer gebruikt. Het land heet nu republiek Moldavië en moet men niet verwarren met de gelijknamige Roemeense provincie, waaraan het oostelijk grenst. Het overgrote deel (79%)van de Moldavische bevolking is Roemeens). Zowel in de Republiek Moldova als in Roemenië leeft de wens tot hereniging, maar de aanwezigheid van het 14^e Russische leger in het aangrenzende afgesplitste Transdnjestrië en een pro-Russische president die Russische investeerders het Moldavische staatsburgerschap wil aanbieden spelen daarbij een complicerende rol. Het betreffende wetsvoorstel voor invoering van deze nieuwe Nationale Feestdag werd onlangs door het parlement aangenomen. De EU voert een actief beleid ten opzichte van Moldavië maar het is bekend dat Rusland het niet op prijsstelt dat het land een pro-westerse koers vaart. Daarbij komt nog dat ca. een halfjaar geleden een pro-Russische president is gekozen. Het blijft wel merkwaardig dat een “hereniging” gevierd wordt, terwijl het thans twee verschillende staten zijn.

Klaus Johannis(President), Calin Popescu Tariceanu(President Senaat) en Dacian Ciolos(voormalig premier) zijn een eensgezind offensief in Centraal Europa en in Brussel gestart om hun afkeuring uit te spreken over het voorstel van de President van de Europese Commissie Jean-Claude Juncker die het voorstel heeft gedaan om een Europa van twee snelheden in te voeren(Witboek over de toekomst van Europa).

President Klaus Johannis hield op 9 maart jl.een gloedvol betoog in de Europese Raad en betoogde dat “Wij willen niet verbannen worden naar een achterblijvend peloton” en tijdens het bezoek van Calin Popescu(President Senaat) aan Polen voor een overleg met de Visegradlanden kreeg hij deze aan zijn zijde, waaronder zelfs de controversiële Poolse premier Beata Szydlo en de Hongaarse Viktor Órban en ook de Baltische staten voorzagen dat zij dan in de bijwagen terecht komen.
Dacian Ciolos(voormalig premier) sprak zich eveneens publiekelijk uit tegen deze ontwikkeling en attendeerde op de gespannen verhoudingen met de Russische Federatie die om een krachtig en eensgezind optreden van de EU vraagt.

Het heeft er in ieder geval mede toe geleid dat Donald Tusk voorzitter van de Europese Raad het van de agenda voor de bijeenkomst op 25 maart a.s.in Rome heeft verwijderd(60 jarig bestaan van de Europese Unie).Ook het bedrijfsleven slaakt een zucht van verlichting want één gigantische markt voor goederen en diensten heeft veel welvaart gebracht en is het beste wapen tegen het opkomend protectionsme c.q.nationalisme waarbij Nederland de toon heeft gezet met de uitslag van de onlangs gehouden verkiezingen. Zeker tot genoegen van Duitsland en Frankrijk waar de verkiezingen dit jaar nog moeten plaatsvinden.

Bijgaand Eulerdiagram geeft de verhoudingen binnen de EU weer en hun relaties ten opzichte van elkaar. De Craiova Group is een samenwerkingsorgaan tussen Roemenië, Bulgarije en Servië dat sedert 2015 bestaat. Feitelijk is het een formalisering van de economische banden die deze landen al vele decennia met elkaar onderhouden.

Bij wijze van uitzondering wil de DRN het Hofstads Jeugdorkest als het oudste zelfstandige jeugdorkest ter wereld via deze nieuwsbrief een platform bieden om potentiële sponsoren te attenderen op hun tournee door Roemenië van 11 tot en met 19 juli a.s.

Het biedt een unieke kans om op een speciale wijze exposure te genereren voor uw bedrijf. Voor nadere informatie kunt u zich wenden tot Erik Roos, email: orkestcoordinator_jo@vhjo.nl of Marjolijn van Deelen(voormalige handelsraad van de Nederlandse Ambassade te Boekarest), email: marjolijn@steeghs.org en tevens de website raadplegen https://www.hofstadsjeugdorkest.nl