Page 6 - ROEMENIE MAGAZINE WINTER 2014
P. 6
Politiek
De eerste lezing past goed het revolutie-scenario terwijl de de toen nog heersende twee machtsblokken, zorgde het
tweede lezing hoort bij het scenario van de staatsgreep. immers voor een bepaald evenwicht en daardoor stabiliteit in
Feit is dat met het inzicht van nu je zou kunnen stellen dat de wereld, zeker in Europa. Pas na de in elkaar storting van het
het hoge aantal slachtoffers in beide scenario’s volstrekt communisme ontstond het machtsvacuüm waarin geweld
onnodig is geweest. Verlies van mensenlevens, bijna allemaal veelvuldig en in de schijnwerpers werd gebruikt en hierbij
jonge mensen, diende nergens toe en in beide scenario’s verwijs ik naar de oorlog in voormalig Joegoslavië.
kan er niet van onvermijdelijkheid gesproken worden, dus De gebeurtenissen van december 1989 had iedereen in
niet van ongelukken. Het heldhaftige idee dat er offers voor Roemenië volstrekt onverwacht en zeker onvoorbereid
een revolutie gebracht moeten worden of dat legitimiteit getroffen. Dit aspect zou uiteraard kunnen pleiten voor
uitsluitend door middel van geweld afgedwongen kan de theorie van een staatsgreep te meer daar enkele van
worden, heeft uiteindelijk op zowel korte als lange termijn te de weinige protesten die toen tegen het regime van
veel gekost en te weinig opgebracht in binnen- en buitenland. Ceaușescu werden geuit, kwamen mede uit de mond van
De Roemeense revolutie zoals het toen onmiddellijk genoemd de communistische elite. Ik verwijs naar de zogenaamde
werd, speelde zich af op de buis in de prime time van het “Brief van die zes”, die door de dictator op een zijspoor
televisieseizoen rond de Kerstdagen. Bijna tegelijkertijd met was gezet. Deze open brief werd geschreven om te pleiten
de opkomst van de eerste commerciële zender in Nederland tegen de systematisering, export van voedsel en herstel
die uiteraard zijn kans op groot spektakel gretig aangreep. van de rechten van burgers. Ontegenzeggelijk blijft echter
Het had alles in zich van een klassieke tragedie of konings- dat zonder de brede steun van de opstandige bevolking de
drama met als onbetwiste hoogtepunt de terechtstelling afzetting van Ceaușescu zeer onwaarschijnlijk leek, althans op
van de Ceaușescu’s. Bijna life uitgezonden, die toen bij velen dat ogenblik. Deze argumentatie strookt echter beter met de
grote vraagtekens deed rijzen rond de rechtmatigheid en theorie van een revolutie. De Duitse socioloog/politicoloog
de wijze waarop het hele afzettingsproces zich voltrok. Anneli Ute Gabanyi introduceerde in haar boek Revoluția
Over de rechtvaardiging van deze daad werd toen al heftig neterminată [De onvoltooide revolutie], Editura Fundației
gedebatteerd ondanks het magere argument dat toen door Culturale Române, București, 1999 , de term “revolutionaire
de nieuwe machthebbers opgediend werd dat er geen einde staatsgreep” die de twee theorieën wilt verzoenen. Er valt
aan de terreur en geweld zou komen zolang de dictator nog uiteraard veel te zeggen ten voordele van het gebruik van
in leven zou zijn. Zie hier waartoe het geweld kan dienen. deze term maar deze intellectuele verzoening kan niet
de bittere realiteit verbloemen die toen in de Roemeense
“BRIEF VAN DIE ZES” maatschappij heerste en sindsdien nooit is weggeweest . Dat
is namelijk het probleem van sociologische aard van de elite
In een ietwat objectievere benadering zou iedereen moeten met haar politieke en zeker de morele gevolgen in de sfeer
toegeven dat er ook sprake was van onkunde gemengd met van de legitimiteit van de huidige positie en macht binnen
hoog oplopende emoties en overspannen verwachtingen. de samenleving van deze elite.
Het feit dat in Roemenië als enig land van het toenmalige In december 1989 was de volledige elite van de Roemeense
communistische kamp het overgangsmoment van het samenleving officieel in meer of mindere mate aanhanger van
communisme naar een andere politiek systeem met veel de nationaalcommunistische doctrine die Ceaușescu predikte.
geweld gepaard ging, was toen een absoluut novum. Het Natuurlijk was niet iedereen lid van de communistische
geweld was toen nog ver weg voor de meeste van ons. partij maar iedereen die op een of andere manier hoger
op maatschappelijke ladder wilde klimmen, moest wel lid
Hoewel de Koude Oorlog zijn laatste dagen beleefde en worden. Evengoed werd de collaboratie met de Securitate,
eigenlijk al plaats had gemaakt voor een de veiligheidsdienst, zeer wel op prijs gesteld waardoor deze
duidelijke ontspanning tussen dienst de hele samenleving in zijn greep kon houden zonder
de omvang van de Stasi in Oost Duitsland te hebben. De
beroepselite was vervlochten met de politieke elite zodat
niemand met enig opleidingsniveau buiten het
systeem gelaten werd behalve de
6 Roemenië Magazine
De eerste lezing past goed het revolutie-scenario terwijl de de toen nog heersende twee machtsblokken, zorgde het
tweede lezing hoort bij het scenario van de staatsgreep. immers voor een bepaald evenwicht en daardoor stabiliteit in
Feit is dat met het inzicht van nu je zou kunnen stellen dat de wereld, zeker in Europa. Pas na de in elkaar storting van het
het hoge aantal slachtoffers in beide scenario’s volstrekt communisme ontstond het machtsvacuüm waarin geweld
onnodig is geweest. Verlies van mensenlevens, bijna allemaal veelvuldig en in de schijnwerpers werd gebruikt en hierbij
jonge mensen, diende nergens toe en in beide scenario’s verwijs ik naar de oorlog in voormalig Joegoslavië.
kan er niet van onvermijdelijkheid gesproken worden, dus De gebeurtenissen van december 1989 had iedereen in
niet van ongelukken. Het heldhaftige idee dat er offers voor Roemenië volstrekt onverwacht en zeker onvoorbereid
een revolutie gebracht moeten worden of dat legitimiteit getroffen. Dit aspect zou uiteraard kunnen pleiten voor
uitsluitend door middel van geweld afgedwongen kan de theorie van een staatsgreep te meer daar enkele van
worden, heeft uiteindelijk op zowel korte als lange termijn te de weinige protesten die toen tegen het regime van
veel gekost en te weinig opgebracht in binnen- en buitenland. Ceaușescu werden geuit, kwamen mede uit de mond van
De Roemeense revolutie zoals het toen onmiddellijk genoemd de communistische elite. Ik verwijs naar de zogenaamde
werd, speelde zich af op de buis in de prime time van het “Brief van die zes”, die door de dictator op een zijspoor
televisieseizoen rond de Kerstdagen. Bijna tegelijkertijd met was gezet. Deze open brief werd geschreven om te pleiten
de opkomst van de eerste commerciële zender in Nederland tegen de systematisering, export van voedsel en herstel
die uiteraard zijn kans op groot spektakel gretig aangreep. van de rechten van burgers. Ontegenzeggelijk blijft echter
Het had alles in zich van een klassieke tragedie of konings- dat zonder de brede steun van de opstandige bevolking de
drama met als onbetwiste hoogtepunt de terechtstelling afzetting van Ceaușescu zeer onwaarschijnlijk leek, althans op
van de Ceaușescu’s. Bijna life uitgezonden, die toen bij velen dat ogenblik. Deze argumentatie strookt echter beter met de
grote vraagtekens deed rijzen rond de rechtmatigheid en theorie van een revolutie. De Duitse socioloog/politicoloog
de wijze waarop het hele afzettingsproces zich voltrok. Anneli Ute Gabanyi introduceerde in haar boek Revoluția
Over de rechtvaardiging van deze daad werd toen al heftig neterminată [De onvoltooide revolutie], Editura Fundației
gedebatteerd ondanks het magere argument dat toen door Culturale Române, București, 1999 , de term “revolutionaire
de nieuwe machthebbers opgediend werd dat er geen einde staatsgreep” die de twee theorieën wilt verzoenen. Er valt
aan de terreur en geweld zou komen zolang de dictator nog uiteraard veel te zeggen ten voordele van het gebruik van
in leven zou zijn. Zie hier waartoe het geweld kan dienen. deze term maar deze intellectuele verzoening kan niet
de bittere realiteit verbloemen die toen in de Roemeense
“BRIEF VAN DIE ZES” maatschappij heerste en sindsdien nooit is weggeweest . Dat
is namelijk het probleem van sociologische aard van de elite
In een ietwat objectievere benadering zou iedereen moeten met haar politieke en zeker de morele gevolgen in de sfeer
toegeven dat er ook sprake was van onkunde gemengd met van de legitimiteit van de huidige positie en macht binnen
hoog oplopende emoties en overspannen verwachtingen. de samenleving van deze elite.
Het feit dat in Roemenië als enig land van het toenmalige In december 1989 was de volledige elite van de Roemeense
communistische kamp het overgangsmoment van het samenleving officieel in meer of mindere mate aanhanger van
communisme naar een andere politiek systeem met veel de nationaalcommunistische doctrine die Ceaușescu predikte.
geweld gepaard ging, was toen een absoluut novum. Het Natuurlijk was niet iedereen lid van de communistische
geweld was toen nog ver weg voor de meeste van ons. partij maar iedereen die op een of andere manier hoger
op maatschappelijke ladder wilde klimmen, moest wel lid
Hoewel de Koude Oorlog zijn laatste dagen beleefde en worden. Evengoed werd de collaboratie met de Securitate,
eigenlijk al plaats had gemaakt voor een de veiligheidsdienst, zeer wel op prijs gesteld waardoor deze
duidelijke ontspanning tussen dienst de hele samenleving in zijn greep kon houden zonder
de omvang van de Stasi in Oost Duitsland te hebben. De
beroepselite was vervlochten met de politieke elite zodat
niemand met enig opleidingsniveau buiten het
systeem gelaten werd behalve de
6 Roemenië Magazine
