Page 37 - ROEMENIE MAGAZINE VOORJAAR 2015

Kunst & Cultuur
nationale folklore maakte hij in Parijs Yehudi Menuhin, Christian Ferras,
tijdens zijn studie kennis met het
impressionisme. Gabriel Fauré en
Jules Massenet waren zijn docenten.
Parijs, als culturele smeltkroes
bracht hem ook in contact met
avant-garde componisten als
Strawinsky. Maurice Ravel (tevens
een studiegenoot) behoorde tot
zijn vriendenkring. De twaalftoons
muziek van tijdgenoten Arnold
Schoenberg, Webern en Alban
Berg baarden opzien en zijn Enescu
zeker niet ontgaan. Het bijzondere
is dat Enescu als componist binnen
deze turbulente ontwikkelingen
een eigen stijl wist te vinden en op
zijn beurt componisten als Olivier
Messiaen kon inspireren, vooral daar
waar het klankschilderingen betrof.

D E VIOLIST
Het is niet nodig verder uit te wijden
over Enescu’s reputatie als violist,
hij is nog steeds ‘de standaard’
voor alle grote violisten van onze
tijd. Menuhin en Grumiaux (beide
leerlingen van Enescu) verwezen
vooral naar de hoge muzikale en
intellectuele waarden van zijn spel,
in combinatie met virtuositeit. Hij
zag zijn carrière als violist alleen
als een middel om zijn muzikale
wereld tot uitdrukking te brengen.
Alles dat in verband gebracht
werd met “solist” en virtuoos zijn
verafschuwde hij evenals sterallures.
Enescu creëerde nieuwe waarden
en normen binnen de muziek
waarbij expressie en klankkleur
boven alles stond.
De verworven internationale faam
gaf Enescu tal van gelegenheden
tot het geven van interpretatie
lessen o.a. aan de École Normale de
Musique en de École Instrumentale
“Yvonne Astruc” in Parijs, Acca-
demia Musicale Chigiana in Siena,
University of Illinois (USA), The
Mannes Music School in New
York, in Brighton en Bryanstone
(UK) etc. Hij doceerde compositie
aan de Harvard University in
Cambridge, Massachusetts (USA)
en aan het Conservatoire Américain
de Fontainebleau (France).
Ivry Gitlis, Ida Haendel and Arthur
Grumiaux waren slecht enkele van de
studenten die onder zijn leiding tot de
wereld top gingen behoren.
De jonge Enescu startte zijn
vioolstudie op 4-jarige leeftijd met
Zigeuner violist Nicolas Chioru als
leraar. Vervolgens stuurde zijn vader
hem naar het conservatorium in
Iași waar hij werd voorgesteld en
vervolgens moest voorspelen voor
zijn nieuwe docent Claudella. Toen
de nieuwe pupil werd opgedragen
voor Claudella te spelen antwoordde
hij zelfbewust: “speel jij voor mij, ik dollar) De befaamde violist Nigel
wil weten wat je kunt en wil eerst
weten of ik iets van je kan leren”.

DE “KATHEDRAAL”
Het is zeker boeiend om te kijken
naar de viool die Enescu bespeelde.
Reeds op 16-jarige leeftijd werd
door een stichting het benodigde
geld verzameld om de jonge en veel
belovende Enescu te ondersteunen
bij zijn loopbaan. Met het bijeen-
gebrachte bedrag van 9000 franken,
aangevuld met nog 10.000 franken
door Enescu’s vader werd een
Guarnieri viool gekocht - bekend
onder de naam “de Kathedraal“.
Guarnieri is samen met Stradivarius
de vioolbouwer die de meest
begeerde instrumenten bouwde in
de 16e en 17e eeuw. Ook Paganini
bespeelde een Guarnieri genaamd
“Il Canone”. (Enescu bekende dat hij
eigenlijk liever een Stradivarius had
willen kopen) Guarnieri bouwde
unieke instrumenten die tot op de
dag van vandaag fel begeerd en
alleen voorbehouden zijn aan de
top violisten. Ook de “Vieuxtemps”
Guarneri is een instrument van de
gelijke vioolbouwer en genoemd
naar zijn bespeler de Belgische
viool virtuoos Vieuxtemps. Dit
instrument bracht onlangs op een
veiling 18 miljoen dollar op. Het
instrument werd later ook bespeeld
door Yehudi Menuhin, Itzhak
Perlman en Pinchas Zuckerman. Het
is zeker tragisch dat de vioolbouwer
Guarneri het einde van zijn levens-
dagen moest slijten als herbergier
om aan zijn primaire levens-
behoeften te kunnen voldoen.
Enescu’s viool de “Kathedraal” werd
door zijn echtgenote geschonken
aan de Roemeense staat en
werd niet meer door andere
violisten bespeeld totdat in 2008
werd besloten het instrument te
restaureren. De vioolbouwer Paul
Onoaie uit Cluj restaureerde het
instrument, wist de diepe sonore
klank te behouden en schatte de
waarde op 2 miljoen dollar. ( andere
bronnen vermeldden 8 miljoen
Kennedy wisselde in 2009 tijdens
een concert zijn Stradivarius om
Enescu’s instrument opnieuw te
bespelen.
Het Ministerie van Cultuur besloot
middels een vioolcompetitie
het instrument aan de jonge
Roemeense violist Gabriel Croitoru
in bruikleen te geven voor 3 jaar
zodat Enescu’s viool weer opnieuw
op het podium te beluisteren valt.

ROEMEENSE COMPONISTEN
T IJDENS HET COMMUNISME
Hoe strenger de dictatuur, hoe
meer respect voor hun muziek.
Nergens anders is de ideologische
aanpassing van de muziek zo
consequent en wetenschappelijk
aangepakt als in de Sovjet-Unie en
de Volksrepubliek Roemenië.
Terwijl de componisten uit de
Sovjet-Unie een internationale
belangstelling verkregen vond
de controle van de Roemeense
muziek plaats in een hermetisch
gesloten proces en kwam er weinig
informatie in het buitenland terecht.
De nieuwe maatstaf voor de ont-
wikkeling van een nieuwe niet
traditie gebonden muziek was
het door Chrennikov bedachte
“Socialistisch Realisme” Dit werd
de nieuwe toonaangevende kunst-
en literatuurstroming in de Sovjet-
Unie, en werd opgelegd aan het
gehele toenmalige Oostblok .
De eind jaren ‘40 opgerichte
commissie, “Unie voor Sovjet
Roemenië Magazine 37