Page 38 - ROEMENIE MAGAZINE VOORJAAR 2015
P. 38

Kunst & Cultuur

Componisten”, met als doel de “regulering van artistieke   HET COMMUNISTISCHE REGIME EN ENESCU
creatie” zag met uiterste precisie toe dat alle regels
nageleefd zouden worden. Het niet nakomen van             Enescu mag zich de grootste Roemeense componist
de reglementen kon leiden tot ontslag, arrestatie en      aller tijden noemen. Zijn indrukwekkend werk heeft
dwangarbeid tijdens de bouw van het Donau-Zwarte          hem terecht een prominente plaats verschaft in de
Zee kanaal.                                               19e en de 20e eeuwse geschiedenis van de muziek.
                                                          Echter, Enescu’s karakter verbleekte in vergelijking
Een groot deel van de Roemeense componisten               met zijn artistieke dapperheid. Politiek onwetend, niet
onderworpen zich aan de nieuwe regels uit angst voor      geïnteresseerd en aangemoedigd door zijn echtgenote
marginalisatie. Zij componeerden nu muziek voor           heeft hij zich geheel laten misleiden waardoor hij
massa manifestaties en lofzangen op het communisme.       ongewild een soort persoonsverheerlijking heeft
Enkele componisten ignoreerden de partijvoorschriften     geërfd door het cultuurbeleid van het communistische
en namen de sancties op de koop toe.                      regime.
Enescu’s studenten Pascal Bentoiu en Stefan Niculescu,    Historici wilden het leven van Enescu nader bekijken en
beide geboren in 1927 in het toen nog Koninkrijk          doken in de archieven. Ze kwamen erachter dat Enescu
van Roemenië, begonnen hun muzikale carrière onder        samengewerkt heeft met het communistische regime
zeer vergelijkbare omstandigheden en werden geken-        dat rond 1945 in Roemenië startte met de steun van
merkt en sterk beïnvloed door de muziek van George        het Sovjet leger.
Enescu, door Roemeense folklore, Byzantijnse muziek         
en tevens door de West-Europese avant-garde van           Enescu was een doelwit, zoals de meeste, zo niet
de naoorlogse periode. Ondanks deze gelijkenissen,        alle intellectuelen een doelwit waren in de vroege
ontwikkelden ze nieuwe systemen en methoden met           jaren van 1950. Hij was een doelwit ondanks het feit
een eigen individuele muzikale taal. Ze creëerden de      dat hij Roemenië verlaten had. Een voor Roemeense
brug tussen Oost en West, tussen traditie en toekomst.    ballingschap ongebruikelijke manier maar toch heel
Ondanks het verbod hun werken uit te voeren hebben        gewoon voor een intellectueel in de late jaren 1940.
beide componisten een omvangrijk oeuvre op hun            Enescu, die niets van politiek wist, liet zich door
naam staan en werd Ştefan Nicolescu door György           het communistische regime manipuleren op een
Ligeti als een van de grootste componisten van zijn tijd  zeer agressieve manier onder andere door middel
gezien.                                                   van een aangeboden tournee in de Sovjet-Unie. Na
                                                          thuiskomst werd hij benoemd tot afgevaardigde van
                                                          de communistische partij.
                                                          Deze situatie was ontstaan tijdens het eerste parlement
                                                          aan de hand van de enorme verkiezingsfraude van
                                                          1946.

                                                          Tijdens een tournee in de Sovjet-Unie was hij
                                                          verbaasd en enthousiast over hoe hij werd ontvangen.
                                                          Concertzalen waren tot aan de nok toe gevuld, de
                                                          mensen waardeerden hem en hij speelde met violist
                                                          David Oistrakh.
                                                          Zodra hij terug kwam in Roemenië werd hij op een bijna
                                                          misdadige manier gedwongen propaganda te maken
                                                          voor de communistische partij. Hij werd gedwongen
                                                          om arbeiders toe te spreken evenals vergaderingen
                                                          van de Roemeense vereniging bij te wonen. Dit alles in
                                                          dienst van de betrekkingen met de Sovjet-Unie waarbij
                                                          hij iedereen over het succes van de cultuur in de Sovjet-
                                                          Unie moest vertellen.
                                                          Hij was een monarchist, een democraat en een
                                                          aanhanger van het Westen, maar te naïef om
                                                          het propagandaspel te doorzien. Verstrikt in het
                                                          communistische web mocht hij Roemenië verlaten
                                                          voor een tournee in VS waarvan hij nooit meer is
                                                          teruggekeerd.

                                                          Bronnen: Radio Romania international, International Enescu
                                                          Society, Wikipedia

38 Roemenië Magazine
   33   34   35   36   37   38   39   40