Page 15 - ROEMENIE MAGAZINE VOORJAAR 2015

Geschiedenis

EEN STUKJE GESCHIEDENIS

Sinds het uiteenvallen van de Sovjet-Unie in 1991 is de voormalige Sovjet-
republiek Moldavië een onafhankelijk land na een turbulente geschiedenis
tussen Roemenië en Rusland in.
In de Middeleeuwen maakte de huidige Republiek Moldavië, ook wel
aangeduid als Bessarabië, deel uit van het Vorstendom Moldavië, waarvan
het westelijke gedeelte nu op het grondgebied van Roemenië ligt. Het
Vorstendom Moldavië was onderworpen aan de Turkse sultan, die in 1812 het
oostelijk deel ervan zonder enige historische rechtvaardiging aan de Russische
tsaar schonk. Al gauw werd het geannexeerde gebied onderworpen aan een
intensief proces van russificatie, terwijl ook de immigratie van niet-Roemeense
bevolkingsgroepen naar het gebied werd aangemoedigd. Dit had tot gevolg
dat in het begin van de twintigste eeuw nog slechts een krappe meerderheid
van de bevolking uit etnische Roemenen bestond. De Eerste Wereldoorlog
bracht echter een toename van het nationale en etnische bewustzijn met zich
mee en in de roerige dagen rondom de Russische Revolutie van 1917 riep de
Moldavische Landsraad de Democratische Republiek uit binnen de federale
Russische Staat, een besluit dat op 6 februari 1918 werd gevolgd door het
uitroepen van de eerste Moldavische onafhankelijkheid. Deze zou niet lang
duren, want korte tijd later besloot deze zelfde Landsraad tot aansluiting bij het
Koninkrijk Roemenië, dat vanaf december 1918, toen ook Transsylvanië er deel
van ging uitmaken als Groot-Roemenië (România Mare) werd aangeduid. De
vereniging van alle Roemeense provincies werd in 1920 erkend door de meeste
grote mogendheden, maar – niet onbelangrijk – niet door de Sovjet-Unie, die
het verlies van Bessarabië niet kon verkroppen.
In 1940, door de sluiting van het infame Molotov-Ribbentroppact, kregen
Nazi-Duitsland en de Sovjet-Unie onder Stalin de kans om hun imperialistische
ambities uit te voeren. Hitler viel Polen binnen en Stalin dwong Roemenië om
Bessarabië af te staan aan de Sovjet-Unie. De toen gevormde Moldavische
Socialistische Sovjetrepubliek werd wederom onderworpen aan een
programma van russificatie. Hoewel het ‘Moldavisch’ wel erkend werd als taal
van de republiek, domineerde het Russisch in het politieke, sociale, economische
en wetenschappelijke leven. In de cultuur werd het ‘Moldavisch’ getolereerd,
maar het bleef een marginale rol spelen, vooral omdat de traditionele banden
met de Roemeense cultuur waren doorgesneden. In de Republiek Moldavië
was het propageren van een separate Moldavische taal officieel beleid. Al sinds
1938 was daar het cyrillische (Russische) alfabet verplicht gesteld. Tot in de
negentiende eeuw werd het Roemeens ook met cyrillische letters geschreven,
maar dat was een historisch alfabet dat afweek van het nu onder dwang
ingevoerde Russische alfabet. De fictie van het bestaan van een Moldavische
taal heeft nog erg lang standgehouden, al zijn de dialectische verschillen tussen
de variaties van het Roemeens die in Roemenië en de Republiek Moldavië
gesproken worden zo klein dat geen zinnig – en niet politiek gemotiveerd –
mens ze als twee aparte talen zou beschouwen. Het dispuut lijkt nu voorgoed
beslecht met het arrest van het Moldavische Constitutionele Hof in december
2013, op grond waarvan het Roemeens (in het Latijnse schrift) en niet het
Moldavisch werd erkend als zijnde de officiële taal van de Republiek Moldavië.
Het Russisch werd bij die gelegenheid officieel aangemerkt als de taal van de
interetnische communicatie. Dit verleent het Russisch een status waar lang niet
alle Moldaviërs gelukkig mee zijn, ook al spreken ze die taal allemaal.
Sinds 2009 werd Moldavië geregeerd door wisselende coalities van pro-
Europese partijen, achtereenvolgens de Alliantie voor Europese Integratie
en de Pro-Europese coalitie. Er was hoop dat deze coalitie verder kon na
de verkiezingen van november 2014, maar deze hoop stuitte op de altijd
weerbarstige werkelijkheid.

Roemenië Magazine 15